tag:blogger.com,1999:blog-68252914962201321232024-03-17T05:01:02.718-07:00 LOER KUMERe PuploreLOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.comBlogger93125tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-91994071233716375602022-02-19T10:37:00.007-08:002022-02-20T14:15:01.394-08:00Skica e Duarve (Lirika e udhëtimit)<p> <span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Ky që po shkruaj tani është një udhëtim magjik.
Lirika e tij ngjitet lart si pema e jetës, e nëse pret, do mbijë poshtë mijra
filiza të rinj, një pyll të tërë. Do doja ta lexoje tani, por nuk dua të
shkëpusësh sytë nga ai, dhe të hutohesh në gërma të kota.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Ju nuk flisni. Ai shikon para, ndersa të ndjek me cep të syrit që ti e sheh. <br />Në
buzët e tua të kuqe të plota shtrihet një buzëqeshje qetësie e paqtë. Dhe njëheri, dëshirë e njomë, djegëse.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Nga buzët e tua, pluskon si ishull i izoluar cepit të buzëve të tij, buzëqeshja simotër. Ai kthen kokën dhe të sheh ty në një vështrim pa përkthim. Ai vështrim çelës që vetëm ti e njeh, depërton nëpër qeliza
thellë teje, fle aty, e zgjohet epshor, për të dalë drejt tij nga sytë e tu
vezullues.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Është e vërtetë, si kjo rrugë, si shpejtësia, si asfalti, si retë lart, si
dielli, si uji që gëlltitët pak më parë, si çanta jote, fundi yt, getat e tua. Është
e vërtetë që ai hyn në ty përmes vështrimit, e ti zhytesh në të përmes vështrimit.
E kjo buzëqeshja është e vetmja gjë që keni për të thënë këtë moment. Ndërsa
qetësia diellverdhë e bargjelbër ju përkëdhel shpatullat e bulat e veshëve.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Makina ecën drejt, e ky udhëtim nuk do fare të mbarojë. Kështu, si krijesë më
vete. As kur të arrini aty ku jeni nisur, as kur të ktheheni në përditët tuaja.
<br />Patetizmi, egoizmi, grindjet, djallëzitë, goditjet e ulta, ngadhënjimet e
fshehta, atë share të energjisë me njerëz të tjerë, vetëm për ti ikur imazhit
fatal të tjetrit. Imazhit që këndi i ditës dhe diellit, herë e bën të duket
burg, e herë shtrat ajror ku ti prehesh e qetë. Të dy e dini, dini mirë gjithçka.
Që përkatësia kimike ju kushton shtrenjtë, shumë shtrenjtë. Që vjen momenti që
nuk doni t’i shihni bojën njëri-tjetrit. Ai urren endjen tënde nëpër vende e
njerëz, e ti urren kur ai kthehet në krokodil, pa krahë e pa shpëtim të të hajë
ty, e ti e trembur do ti nxjerrësh sytë. Dhe ti je aq e fortë sa nuk thyhesh
kurrë, dhe ai ngrihet sërish si vigan e thyen koka... dhe nguleni në tokë, të
lehtësuar që shpëtuat nga gremina, deri kur si luledielli kërkoheni sërish
drejt njëri tjetrit, duke hedhur e lidhur rrënjë mes greminës tuaj të
sapohapur. Dhe shihni sërish që keni të njëjtën fytyrë.</span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;"> </span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Dhe ndiheni të gëzuar se është bukur ta vërtetosh
këtë herë pas here. Ndjeni se keni ende plot shpirtra për të djegur për
ushqimin e kësaj lemniskate, si dy mace të lashta panteoni Egjiptian.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Kjo është një lirikë udhëtare, më e prekshme se mishi, që nuk ia ndjen fare për
prozën e betonit dhe përditës. Rruga para jush gjarpëron, dita nxiton në të
kundërt, njerëzit nxitojnë, milingonizojnë, ndërsa ju pushoni e preheni. Në këtë ditë të zakonshme milingonash.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Ai me dorën e timonit, hap xhamat. Ajri i fortë futet brenda makinës
bashkë me aromat e pranverës, të fluturon flokët ty. Ti i mban dorën e
djathtë të shtrënguar, ndërsa buzëqesh me veten. <br />Ai shkëput dorën nga ty, dhe e çon
te timoni. Ti trembesh, të ngjan sikur Moisiu sapo hapi detin e Kuq mes teje dhe
tij, ndërsa ai papritur, i shpëton vigjilencës tënde prej kunadheje, e fundos
gishtat e tij mes kofshëve të tua. Të pickon fort, aq sa ti klidh dhe e qëllon
me tërë fuqinë, duke u spërdredhur mbi dorën e tij me tërë peshën e trupit. Ai
të lëshon ndërsa qeshni të dy, të çmendur. Kjo e qeshur është ujvara që ju
shpie mbi re. Ndaj ky udhëtim do zgjasë pa fund. </span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;"> <br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Ti sigurisht nuk mund të mbetesh pas tij. Ndaj shiheni në sy, gjithmonë. </span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Zgjat dorën tërë autoritet diktatorial, dhe në një blitzkrieg u vë flakën
Holandes, Belgjikës e Luksemburgut të tij. Kontrolli i tij është në fije të
perit. Skuqet, faqet që avullojnë, sytë që xixëllojnë drejt teje, buzëqesh
dinakërisht, dhe flaka merr edhe patentën e tij, ndërsa heq duart nga timoni
dhe i hedh drejt, i shtrëngon rreth belit tënd. Duke ngarkuar me ato duar, në bel,
jetën, tërë jetët, në një bast të sigurt, në një lule të vetme.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Vini në vete të dy, aq sa ai kthehet te timoni, por jo dora e tij e djathtë, e
tëra tashmë nën zotërimin tënd të butë e të lagësht. ti lëshoh në ajrin sekret të kabinës një rënkim të lehtë.<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Dhe në sekondë, paturpësisht duke qeshur, skandalozisht me shpejtësi, u kaloni në
sy, nën tabelën e ngritur, nën fytyrat e mpiksura, patrullës së policisë. Dhe i
lini pas, ndërsa shtrëngoni sy, duar, e kofshë mes jush. </span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Ata piqen aty në diell, i rreh era, pluhuri i makinave, rrogat e vonuara,
shakatë banale, mizoria e njerëzve, së cilës i kthehen me më shumë mizori. Por
në të vërtetë, i prek, i lëndon thellë vetëm pamja e juaj brenda në makinë. Tërë
njerëzit i vret, nga të moskuptuarit, nga dëshirat e pamundura, nga zgjatjet
boshe, të pamundura të duarve të botës. Ndaj shshsht! </span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;"> <br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Ky
udhëtim, ky moment, drejtëzat që zgjaten nga qëndrat tuaja, që zgjaten pafund
drejt pikës </span><i style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">improper</i><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">…<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Gjaku pulson duke çuar </span><span style="font-size: 16px;">oksigjenin e pastër,</span><span style="font-size: 12pt;"> jetë kudo. Nuk ka rëndësi fjala,
biseda, vetëdija jote, e tij. S’ka pikë rëndësie bota. Rregullat. Të këqijat e
tua. Të tijat. As karriera, të nxënit, të krijuarit. pushteti, fama, paraja,
krenaria, koha, rreziku, njerëzia, librat, miqtë, muzika, egoja. As në është
ditë apo natë. S’ka rëndësi në bie shi a ka diell jashtë syve tuaj që fiksojnë
tjetrin.<br /></span><span style="font-size: 12pt;">Ti lëviz kokën, duke parë drejt rrugën. Sytë e tu gjysëm të mbyllur, buzët gjysëm të
hapura, solemniteti yt dhe i tiji, bashkë, ky seriozitet, kjo sekondë ku ti dhe
ai jeni nga e njëjta lëndë.<br /></span><span style="font-size: 12pt;">Kjo bërthamë është unike. Sepse sytë, këto buzë që këndojnë brendinë, dhe duart
tuaja të lidhura, janë vendi. Kisha. Xhamia. Atdheu. Gjithë çka ndodhur më parë,
ka vaditur e përgatitur pikërisht këtë moment.<br /></span><span style="font-size: 12pt;">E ky moment, e pabesueshme si ndikon, modifikon tingullin, realitetet,
ngjarjet, se si mbulon me një dritë të bardhë përfshirëse, lëbyrëse, gjithçka të
botëve tuaja, e bën që të tëra që vijnë më pas, të marrin formë të rregullt.
Marrin kuptim real e konkret. Aurat tuaja shpërhapen e rregullojnë rendin e
ngjarjeve të kaluara e të ardhme, si sahat. Dhe përgatisin udhëtimin më tej…<br /></span><span style="font-size: 12pt;">Dhe makina nxiton ku rruga e çon. E nuk ka rëndësi në do arrini diku tani, pas
shumë vitesh, apo kurrë. Ky udhëtim nuk mbaron. E duart tuaja, të njëjta deri në
pamundësi, shtrëngohen, derisa pëllëmbët djersiten, e dridhjet ju bëjnë të…<br /></span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;">Dhe s’kam thënë vërtet asgjë.</span><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt;"> </span></p><span face="Calibri, "sans-serif"" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br />
<!--[endif]--></span>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-17412298550545088852022-02-05T16:07:00.002-08:002022-02-05T16:07:57.380-08:00Skica e rastësisë - Que Sera, sera<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiQmR5dXjeYo4JsD97UDD8fCaEVYGNiW1TCV0X1_4ms1WXLYc2rj85d8bWpg-DO44kHyx8TiPmPAHWYc9A2NbKOTyW5qMMlRP7vKnT3efrm7PemuwtntBI8MgEbHT31CQcNdF5Tb_VzNxZVMFo3Tp_BBi-3wUUIU5VaJzb4U2BPXis_NM3kKmDo5E5icA=s948" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="948" data-original-width="940" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiQmR5dXjeYo4JsD97UDD8fCaEVYGNiW1TCV0X1_4ms1WXLYc2rj85d8bWpg-DO44kHyx8TiPmPAHWYc9A2NbKOTyW5qMMlRP7vKnT3efrm7PemuwtntBI8MgEbHT31CQcNdF5Tb_VzNxZVMFo3Tp_BBi-3wUUIU5VaJzb4U2BPXis_NM3kKmDo5E5icA=s320" width="317" /></a></div><br /><p></p><p class="MsoNormal"><span lang="SQ">- Duhet dashuri, shumë dashuri, tha.<br />
- Joo! Dëgjomë mua, - tha ajo. – duhet shumë seks, shumë egoizëm, shumë
ambicie, shumë të qeshura, dhe pak dashuri. Shumë pak.<br />
- E ke tmerrsisht gabim! Ça ke ti sot? Je me cikël? <br />
- Hahah, jo si mund të jesh kaq skematik? Vërtet jo, por kështu duhet.<br />
- Nuk duhet kështu. Duhet po, shumë dashuri, shumë seks, shumë të qeshura.<br />
- Jo pra, dashuri pak, ose aspak, shumë të qeshura, shumë seks, nga ai plot
shpirt, - përsëriti ajo duke qeshur embël e moskokëçarëse. - Nga ai me aromë.<br />
- Dashuri...<br />
- Besomë, do vish një ditë në fjalët e mia. Jo tani, një ditë.<br />
- Ashtu qoftë. - Tha ai i menduar e disi i pezmatuar. - Mbase, ashtu qoftë si të
thuash ti. Por jam i sigurt që ia fut kot.<br />
Ikën drejt. Ecën. Rendën. Morën një tren. Morën makinë me qira. Ngatërruan
stacion. Humbën biletat. Pinë ujë nga e njëjta shishe e vogël. Ishte pështymë
erëmirë. Qeshën. U bënë pis. Restorant tradicional. Mbaruan lekët me një drekë
të bollshme. Pa karta krediti. Në mes të humbëtirës së kodrave të gjelbra. Morën
një dhomë. Me shtrat tek. Bënë dush me rradhë. Prishën rradhën, ai hyri ndërsa
ajo lahej. U lanë bashkë. U fshinë me të njëjtin peshqir. U bë fresk. Ajo veshi
dhe bluzën e tij. Ai ndenji me xhaketë e kanotiere duke parë një emision për
jugun e Francës. Ajo piu verë nga shishja që kishin vjedhur në dyqan. Pastaj
fiku dritën e televizorin prapa shpatullave të tij, ndrësa ai fërkonte barkun.<br />
- Dhe errësira na mbuloi në flake... <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>-
qeshi ajo duke ngulur dhëmbët në zverkun e tij.<br />
<br />
Rrugëtimi vazhdoi. Duke qeshur, duke u pezmatuar,mes vështirësish, të qarash të
saj në shpatullën e tij, disfatat s’vonuan të vinin, por seksi ishte shumë. Dhe
ishte i mirë. Dhe të qeshurat mund të lindnin si flakët e kaltra që panë natën
në atë varrezën e vogël, të qeshurat mund të lindnin dhe nga varret.<br />
E qeshën shumë. <br />
- Nuk duhet t’ja marrësh vetes për ters. – Tha ai një moment.<br />
- Ndërsa po rrinin një ditë në breg të detit, ajo priste një telefonatë pune, në
ankth, ai po shkërmoqte cigaret e paketës pa ndezur prej muajsh as edhe një,
duke gjerbur birrën e ftohtë, duke ngrënë patatine, i menduar mbi një hall që
donte bythë, papritur ngriti sytë e pa vajzën. Gruan. E kuptoi diçka. Dhe një
buzëqeshje i lindi gjerë e gjatë nga gjoksi në fytyrë.<br />
- E di që kishe të drejtë? Një herë në jetë?<br />
- Çfarë? - Ktheu kokën ajo nga deti drejt tij. Prapa tyre fëshferinin majat e
pishave, e dita pas shiut ishte në përfundim.<br />
- Duhet shumë seks, shume të qeshura, shumë qejf, shumë egoizem, e kaq...
dashuri asfare. Askund. Kaq! Kjo është! Fare! - Qeshi ai duke u shtrirë gjatë
gjerë mbi barin e rrallë nën pisha.<br />
- Kisha të drejte posi! - Tha ajo. Dhe e fiksoi atë shumë gjatë, aty shtrirë me
sytë gjysëm mbyllur, krejtësisht i kënaqur.<br />
- Është fantastike. Është vërtet fantastike. Asgjë më shumë. Dashuria është një
trapllëk me brirë qurravitës për adoleshentë të këputur nga dega. E një sëmundje
patologjike për pleqtë mbi të 50tat, që njohin një 18 vjeçare që i prezanton me
boten ku ata nuk bëjnë pjesë. Dashuria është një psikopati e njerëzve që kërkojnë
arrati. <br />
- Dhe një kamuflazh i të çmendurve që s’dinë të mjaftohen me veten. Kisha të
drejtë, s’duhet më shumë se kaq. <br />
- Absolutisht asgjë tjetër. Si the ti? Shumë seks, shumë të qeshura, shumë
egoizëm, paaak, fare pak dashuri. Kjo është jeta.<br />
- Asgjë tjetër. Kaq, dhe vetëm kaq. - U afrua ajo, u shtri pranë tij duke u mbështetur
te sqetulla. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>- Kaq.<br />
Ata nuk dinin ende. <br />
Ishin dashuruar.<o:p></o:p></span></p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-82719093158640260292022-01-30T14:31:00.004-08:002022-01-30T14:31:46.663-08:00Skica e njeriut në të fundit dhe fillimit<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgKlBjEmcEfVVsN5MBHma_Sj38Ki3tliPBbwAmoMD9SZrtoD4cX9tKRl4auzRC5x1dzDC8x2RghNQpf7-1_Zxt7Kgy5W5r3xLSLuKFgX9Ukv785KWamv6PRFXW4K8QmCohEIRsdvCaj5IiEJgqAKMxkJGU4pYUAPh2_GzdZ8AqU5mzVJ9MsTCxT3MDzTQ=s612" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="408" data-original-width="612" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgKlBjEmcEfVVsN5MBHma_Sj38Ki3tliPBbwAmoMD9SZrtoD4cX9tKRl4auzRC5x1dzDC8x2RghNQpf7-1_Zxt7Kgy5W5r3xLSLuKFgX9Ukv785KWamv6PRFXW4K8QmCohEIRsdvCaj5IiEJgqAKMxkJGU4pYUAPh2_GzdZ8AqU5mzVJ9MsTCxT3MDzTQ=s320" width="320" /></a></div><br /><br /><br /><br /><span style="font-family: Calibri, sans-serif;"><span style="font-size: 12pt;">E
takova Bonon në një varrim. Në mes të pandemisë, pa maskë, i kërkoi cigare një
personi që dukej i sëmurë. Si rri pa maskë xhaxha? – i flas me ton. – nuk është
koha për të kërkuar cigare nëpër njerëz.</span></span><br /><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">E di si është puna të keqen xhaxhi jot? – më tha. – nuk më rruhet fare te
virusi. Unë jam 85 vjeç, dhe të keqen xhaxhi, nuk e dua jetën. Pse mor xhaxh? –
i them i argëtuar. – pse pse! Vetëm pyetje keni. Se nuk më punon më. Kupton? Shoh
me sy, dhe vdes çdo ditë.<br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">Më pa me sytë e tij jeshilë të ndezur, e shfryu tymin në drejtim të kurorave të
qiparisave. - Le të iki për lesh. S’ kam më kuriozitet, nuk pyes. S’më duhet asgjë
mor xhaxh.</span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;"> <br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">Një moment doja ti tregoja për stimulantët, por duke njohur kuturisjen babëzore
të tij e mendova të ngrirë në ndonjë pozitë prej heroi shtrati. Midis vdekjes
nga sildenafilet e tadanafilet, dhe vdekjes natyrale, vendosa ta lejoja të
jetonte ca me gjatë.<br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">Por s qe e thënë. Ishte hera e fundit që e pashë. Pas dy javësh vdiq nga një
vdekje natyrale e paqtë në dhomën e ndenjies pas një dreke të bollshme, mbi
divan, dhimbje në gjoks, pak gjak nga goja, rënia e trupit përgjysëm në tapet,
dhe Bono pas pak minutash pa gjithçka nga lart, trupin, tryezën e pangritur,
pultin e rrëzuar, kembën e rrëzuar, kokën e rrëzuar, dhe aq. Nga aty sipër,
pezull, u thith nga vrima hapësirë – kohë, e përmes Udhës Që Nuk Dihet Sa Zgjat,
u gjend në një hapësirë sferike a vezake, nuk kuptohej qartë, që dukej sikur
zvogëlohej pandalshëm. Në qendër të kësaj hapësire, Bono, që gjithë jetës
kishte qënë një besimtar modest por i vërtetë, kishte krijuar, e tani kishte përballë,
vetë krijuesin e tij, krejtësisht personal, në imazhin e gjyshit të tij.<br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">Bono i hutuar u zgjat të përqafonte gjyshin. Nuk preket Zoti! Buçiti një zë nëpër
vezën pasqyrë. Bono i tmerruar ra në gjunjë. – as për këtë nuk është fare vendi!
– foli sërish zëri. Pasoi një heshtje brenda vezës pasqyrë. Meqë gjëndemi përballë,
- foli zëri sërish, - ke mundësinë të mësosh një gjë të vetme, gjithçka të
duash ti, që të ka mbetur pa ditur nga jeta jote atje tej. Bëj një pyetje e do
të mësosh përgjigjen. </span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">Më larg nuk shkohet me pengje që të bëhen ngerçe energjitike.<br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">Bono u mendua, a nisi të mendohej, a do mendohej, nuk e kuptoi mirë, por asgjë
dhe asnjë pyetje nuk i vinte atë moment. Rrotulloi kokën dhe sytë nëpër vezën
xham, dhe pa pasqyrimin e vet të zgjatur në kurbaturë. Papritur në fytyrë iu
ravijëzua një buzëqeshje. Kthehet nga Zoti i tij në formën e gjyshit, dhe e
pyet;<br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">- ç’pyetje ke ti?<br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">ç’pyetje ke ti? Ç’pyetje ke ti? Ç’pyetje ke ti? – jehoi pa fund zëri i gjyshit
brenda vezës, duke ardhë e bërë më buçitës, përplasej zëri në murez vezake
pasqyrë, duke iu kthyer pas gjyshit, drejtuar nga Bono, zëri duke goditur atë çka
ishte nga Bono, më shpejt, më fort, më dhunshëm, pafund, ç’pyetje ke ti! Ç’pyetje
ke ti! Veza pasqyrë zvogëlohej e zvogëlohej... ç’pyetje... ç’pyetje...
pyetje... e... e... ë!<br /></span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;">Zëri i foshnjës shpërtheu i mekur pas shpullës në prapanicë, duke rrotulluar
kokën e tij të habitur e duke u bërë pikëpyetje nga duart e mjekut që e mbante
nga këmbët. </span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: Calibri, "sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><p></p><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br />LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-30186151479321882772021-11-03T11:25:00.006-07:002021-11-03T11:25:54.211-07:00 RockRrëmujë 24 - Vezë me kthetra<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcqf9E6R4MXxNCAHAomopwYGV3Tcz4vHx3UQk2lXfeXcHuga8bqXN9XucD_bFbVlqLr4Ra7FCPSv69WaCIsMQU6ME9pqfloJSgld4ag2Xek9vMQ4zQJHBcQ2CRU9qWxHyS0vf7icSRgvwU/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcqf9E6R4MXxNCAHAomopwYGV3Tcz4vHx3UQk2lXfeXcHuga8bqXN9XucD_bFbVlqLr4Ra7FCPSv69WaCIsMQU6ME9pqfloJSgld4ag2Xek9vMQ4zQJHBcQ2CRU9qWxHyS0vf7icSRgvwU/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div> <br /><span style="color: #026989; font-family: Benton, Arial, "Helvetica Neue", Helvetica; font-size: 14px; font-weight: 900; text-transform: uppercase;"><br /><br /><br />01/11/21<br /></span><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Ky shkrim është një përsiatje, një e folur me veten nga impulset e marra këto dy javë. Dhe do përpiqem të jem sa më koinçiz, meqë më sugjeruan që hapem shumë në silogjizma.</span><p></p><p></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndërsa po bisedonim me Rita Petro për krijim, lexim, për sukses e çfarë duhet për sukses letrar dhe artistik në përgjithësi, Rita tha një fjalë që më mbeti: “Nuk mund të kem afër e nuk i toleroj njerëzit që ankohen”. Njerëzit që ankohen janë një fenomen i çuditshëm, një analizë më vete e psikologjisë njerëzore. Kryesisht, në opinion tim, njerëzit që ankohen janë natyra që nuk mbajnë shumë mbi shpatulla. Natyra pretencioze, të llastuara, që presin gjithçka nga bota jashtë tyre.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sidoqoftë, për të krijuar një entitet artistik, duhet talenti, koha e duhur, vendi i duhur, njerëzit e duhur. Për informacionin e atyre që po lexojnë këtë shkrim, talent ka thuajse çdo njeri në botë. Në çdo kthesë gjen një gjeni. Një barcaletë rrëfen se si shkrimtarët e vdekur debatojnë ashpër se kush mes tyre është më i madhi. Pasi nuk e zgjidhin dot, mblidhen e shkojnë para Zotit. Dhe e pyesin, kush mes tërë shkrimtarëve është më i madhi. Zoti qesh e u tregon një bari plak nën një pemë duke kundruar dhentë e tij mbi lëndinë. Ai është shkrimtari më i mirë nga tërë ç’kanë qënë e ç’do jenë. Shkrimtarët revoltohen, po si, ai me shumë mundësi s’di të shkruajë e lexojë! Po, u thotë Zoti, por sikur të shkruante e lexonte, ai me çka në kokë e në zemër do ishte shkrimtari më i madh.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Talent ka në çdo cep. Vini dhe Conia, dy miq të mitë ishin asokohe futbollistë gjenialë e të pranuar nga të tërë si yje. Yje të lagjes, kalçetos, qytetit. Po më? Edhe njeri edhe tjetri kishin talentin e Messi dhe Ibrahimovic, të dy mund të kapnin majat, të shkëlqenin në botë, e të tërë ne të krenoheshim që këta yje kishin dalë nga lagjia jonë. Të dy vazhduan të luanin deri … sot. Asnjëri nuk shkëlqeu më shumë se rrethet futbolldashëse të qytetit. Dhe gjithmonë, në kokën time, endej e përsillej pyetja, pse Vini dhe Conia nuk u bënë yje futbolli, kur askush nuk e meritonte më shumë se ata? Dhe kjo është një pyetje konstante në çdo kohë në kokën time. Dhe pyetjet vijojnë. Pse ‘Asgjë sikur Dielli’ nuk janë si U2? Ose Bojken Lako nuk është si Trent Reznor? Pse Familja Qena nuk janë si Buena Vista Social Club, apo Into Thin Air nuk janë si Muse, apo pse Qelbanix nuk ishin si Royal Blood, apo të tërë çfarëdoqoftë, sepse nuk është mirë kur krahason muzikantët me njëri tjetrin?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kur i them Helios, vëllait tim të supertalentuar muzikant, pse nuk tenton të bëhesh perkusionist në New York? Je në vete, – më përgjigjet – këtu në çdo stacion metroje ke njerëz gjenialë më të aftë se Phil Collins apo John Bonham. Dhe në fillim kjo e dhënë të impresionon.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Pastaj pashë më qartë. Së pari veten time, e pastaj gjithçka tjetër. Kur isha ende ëndërrimtar, e ëndërroja për librin tim të parë, askush nuk besonte se kjo gjë ishte serioze përveç meje. Kur botova LUX, për herë të parë, tërë njerëzit lexues u habitën si mundej që unë të prodhoja të tillë material. Kjo sepse unë kisha tjetër profesion. Ndërkohë, unë kurrë nuk e kisha menduar ndryshe, përkundrazi, unë mendoja se bota më detyrohej një përkulje gjunjësh, për talentin tim. Dhe fakti e solli, që kokëfortësia dhe këmbëngulja ime ia dolën.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Njerëz të talentuar ka në çdo cep të botës. Por nuk mjafton të kesh talent. Duhet të kesh këmbëngulje. Aty është çelësi i çdo suksesi. Nuk shkon askund, nëse mendon se bota të detyrohet ty diçka. Bota dhe njerëzit nuk të detyrohen ty asgjë. Ti, nëse di të bësh diçka, bëje, dhe bëje mirë. E pasi ta bësh, puno në atë drejtim pafund. Puno mbi kohën, dhe vendin. Bëhu stalaktit. Një stalaktit nuk ekziston, veçse në sajë të këmbënguljes së miliarda pikave të ujit që ndërtojnë një strukturë minerale mijëvjeçare. Duhet këmbëngulje dhe kohë. Duhet punë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ti je një vezë. Nga kjo vezë e rrumbullt mund të presësh gjithçka. Mund të presësh bukë me vezë, vezë e rrahur kremoze, vezë e zier, drejt e në gojën e konsumatorit gllabërues. Ose, nga kjo vezë mund të dalë një bisht, spërdredhës, i një kafshe rrëshqanore, mund të dalin pupla të shpupurisura të një zogu të ndrojtur, ose mund të thyhet cipa e të dalin një palë kthetra, gati për të luftuar, ngjitur, kapur, arritur, vendin e tyre në botë. Ti je një vezë e rrumbullt e brishtë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Vendos çfarë do të dalë nga cipa e kësaj veze. Diçka e ngrënshme, e shijshme, shteruese, apo diçka që të kap në fyt e s’të lëshon ty dhe brezat që do vijnë. Mos u anko. Mos u viktimizo. Vendos ç’do të dalë nga veza jote, dhe puno.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Shqipëria është terren i vështirë, ndaj shokët e mi nuk ia dolën. Vend i humbur, krejt anësh bote, të tërë ia dalin jashtë këtij vendi. Tërë shqiptarët e suksesshëm janë krijuar jashtë Shqipërie. Por, nuk mjaftojnë justifikimet. Origjina është veza. Vendos çdo të jesh jashtë vezës.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p></p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-38676166138898344992021-11-03T11:22:00.001-07:002021-11-03T11:22:38.779-07:00RockRrëmujë 23 - Izolimi vdes<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhS11KjZ7Igerv5YUMUoVmtEeVUebiXvxsa69kk5XtKopSyabdIFRCD7T2DKiKx9JYbxWXrNPQG16Dp8cqLGZ6rcHBLM1uUHetPQJ6QX9QDS8FAdVYM6qtypF6zvBKJ407STSJ_j8tqgs1O/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhS11KjZ7Igerv5YUMUoVmtEeVUebiXvxsa69kk5XtKopSyabdIFRCD7T2DKiKx9JYbxWXrNPQG16Dp8cqLGZ6rcHBLM1uUHetPQJ6QX9QDS8FAdVYM6qtypF6zvBKJ407STSJ_j8tqgs1O/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div><br /> <br /><span style="color: #026989; font-family: Benton, Arial, "Helvetica Neue", Helvetica; font-size: 14px; font-weight: 900; text-transform: uppercase;"><br />18/10/21<br /><br /></span><p></p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Zgjo hapësira çdo mëngjes, thyeje botën mes për mes, kohë që izolimi vdes. </em>Kështu këndojnë “Djemtë e Detit”. <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">What we got here, is failure to communicate,</em> u thotë kapiteni të burgosurve me zinxhirë, te filmi “Luk gjakftohti”, interpretuar nga Paul Newman ne 1965. Frazë që e morën <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Guns ‘n Roses</em> dhe e vendosën në fillimin e këngës <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Civil war</em>. Mungesë komunikimi. Luftë civile. Vëllavrasëse. Izolimi vdes, në mëngjes, mund të jetë izolim i brendshëm, që mengjesi ta vret duke të futur në kontakt me botën. Ose duhet të jetë izolim i botës ku jeton, dhe djemtë e Lezhës së izoluar dhe damkosur nga sistemi i diktaturës komuniste e ndienin në lëkurë. Muzikalisht të zhvilluar si pakkush që në ‘89, kur u krijuan, ata vuanin izolimin kulturor dhe të audiencës që do t’i dëgjonte.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Idenë për këtë shkrim ma dha një mik i imi, funksionar idealist i portës së ligjit, ndërsa po flisnim histori të asaj kohe e të kësaj kohe, që emërues të përbashkët kanë nënzhvillimin e Shqipërisë. Ne jemi kështu sepse nuk komunikojmë, tha ai në bisedë e sipër. Kur komunikojmë, kuptohemi shumë mirë, dhe tërë punët bëhen mirë. Ose, më së paku, nuk i bëjmë keq.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Para disa vitesh, në ciklin Sfera Shqipe, trajtova në njëfarë mënyre në dy shkrime rresht, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Tribale tepër tribale </em>I dhe II, pikërisht izolimet antropologjikisht të ndryshme të veriut dhe jugut të Shqipërisë. Dhe moskomunikimin nga një krahinë në tjetrën. Përgjithësisht në Shqipëri sot mund të shohim shumë thjesht marrëdhëniet komunikuese. Aty ku ka rrugë ose ku janë bërë rrugë, ka shpërthyer zhvillimi, turizmi eksplorues lokal, agroturizmi, e shkëmbimi i njerëzve dhe kulturave. Aty ku ende nuk ka mbërritur rruga e re, specifikisht folur në zonën e Dibrës, Rruga e Arbrit, janë ende zona të paaksesueshme dhe unë i pari nuk kam qenë kurrë në Dibër.<br style="box-sizing: border-box;" />Por Rruga e Arbrit një ditë do të bëhet, ne do shkojmë në Dibër e turizmi do lulëzojë në çdo cep të vendit, ndërsa ajo që më shqetëson vërtet dhe që dua ta sjell në vëmendje në këtë shkrim, është mungesa e komunikimit mes artit shqiptar.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Unë nuk jam dakord me aksiomën tashmë të betonuar, që shkrimtarët nuk lexojnë njëri-tjetrin. Nuk është ky problemi ynë. Shoh kudo tryeza e mbledhje, sidomos gjatë këtij Tetori të librit, ku njerëzit që mblidhen janë të fushës së trajtuar, mblidhen shkrimtarë e flasin për njëri-tjetrin, mblidhen studiues e flasin për njëri-tjetrin. Dhe segmentet e referencës së mbledhjeve artistike në vendin tonë janë edhe më të ngushta se sa duken; varen jo vetëm nga lloji dhe profesioni, shkrimtarët me shkrimtarët, poetët me poetët, piktorët hapin ekspozita me piktorët, e muzikantët e rreperat i bëjnë dis e like njëri tjetrit, por izolimi në Shqipëri është dhe me moshë. Me fasha moshe. Kështu, moskomunikimi shqiptar është i mbushur me kuvli e kuti profesionesh, moshash, grupesh interesi, inatesh të vogla meskine, dhe sa vjen e zvogëlohet audienca, impakti, diskutimi e, si pasojë, zhvillimi. Kështu, arti shqiptar ka mbetur në nivele shumë problematike e të prapambetura në krahasim me botën. Në çdo vend e në çdo kohë, artistët krijojnë një lumë zhvillimi social, ku në këtë lumë notojnë, lundrojnë e gjejnë jetë ide të reja, komunikime mes arteve dhe komunikimi me publikun, e ky lumë kthehet në përmbysës digash kur fryhet nga keqpërdorimi politik, duke drejtuar kështu revolucione e ndryshime rrënjësore sociale.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Mbase është faji i viteve të diktaturës që futën frymën e tredhjes së artit, por tashmë kanë kaluar aq shumë vjet nga ajo diktaturë e larguar! Dhe në kohë të diktaturës, prapë, artet kishin komunikim midis tyre. Regjizorët komunikonin me shkrimtarët, gjuanin në pellgun e tyre, muzikantët e këngëtarët me poetët, shkrimtarët me piktorët ose me artet performative, e kokolepsjet e përfshirjet vazhdojnë kështu pa fund.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndaj sot, në ditët e sotme, kemi filma shqiptarë jashtë realitetit e të rrëfyer keq, kemi tekste kengësh idiote e patetike e fare pa yndyrë, kemi letërsi që nuk lidhet me lexuesin, sepse nuk lidhet me realitetin apo mekanizmat krijues, që koha ka kohë që i ka sjelle në tregun botëror. Por letrarët nuk shohin, vetëm ushqehen me veten e tyre, e kemi shumë pak piktorë me stil autentik, e kemi fare pak, thuajse aspak artistë të performance art. <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">What we got here, is failure to communicate. </em>Nuk komunikojnë artet me njëri-tjetrin, dhe nuk komunikojnë artistët. E si pasojë, nuk ka audiencë të gjerë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Është çështje fryme, është çështje organizative, orientimesh, politikash, mospasja e një koloseumi ndeshjesh mes arteve, mosekzistenca e një klubi artistësh ose shumë klubesh artistësh, moskrijimi i mekanizmave të njohjes së artistëve nga mbarë shqiptarët (hiq këtu muzikën, për nga vetë natyra e saj polikomunikuese), duke e mbyllur artin brenda kryeqytetit, duke e kthyer në snob art, e duke krijuar veç vatra lokale që funksionojnë të shkëputura nga njëra-tjetra, duke mos pasur asnjë lloj jehone, ndikimi e zëri në kapitull.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kështu, urojmë të hapen enët komunikuese, të hapen dyert, të çahet bota shqiptare mes për mes, e të vijë koha që izolimi vdes. Kaq. </p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-36328582320869723102021-11-03T11:02:00.003-07:002021-11-03T11:02:45.093-07:00RockRrëmujë 22 - Gjuha e lëvizshme, Babeli i prishur<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTLax5fKpBL3g1Ip3CxFuUpbKXDgn0d4zrG_3jXF9Jd4tVuJz_dVmmuR5-3d7bL2bovI-ljsyRDM_Ht6CPgJL2px3Stgl3lmhuQ3B_DvVf3FjMGA0rtfBzH6y1c1Bie6DS_RN2MJhZBfDQ/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTLax5fKpBL3g1Ip3CxFuUpbKXDgn0d4zrG_3jXF9Jd4tVuJz_dVmmuR5-3d7bL2bovI-ljsyRDM_Ht6CPgJL2px3Stgl3lmhuQ3B_DvVf3FjMGA0rtfBzH6y1c1Bie6DS_RN2MJhZBfDQ/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div><br /><p><span style="color: #026989; font-family: Benton, Arial, "Helvetica Neue", Helvetica; font-size: 14px; font-weight: 900; text-transform: uppercase;">11/10/21</span><br /><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif;"><span style="font-size: 20px;">Një nga mitet më domethënëse dhe fenomenale (në kuptimin, fenomenologjike) që njeriu ka përdorur përgjatë rritjes së tij në shekuj, është miti i Kullës së Babelit. Njerëzit e brezave të pas përmbytjes së madhe në një qytet të quajtur Babel, vendosin të ndërtojnë një kullë të pafundme derisa të arrijnë parajsën, shtëpinë e qetë të zotit, Jehovait, Elohimit, a kushdo zoti që fshihej e shtrihej kokrraqejfazi në parajsë. Ky zot, sheh e ndjek me vëmendje situatën në Babel, kupton që bashkësia njerëzore me ritmin që po punonte, me shumë mundësi do arrinte parajsën, ndaj gjeti një mekanizëm ta frenonte këtë veprim. Njerëzit flisnin një gjuhë dhe puna shkonte fjollë, ndaj zoti vendosi t’ua prishte e përziente gjuhën e t’ua ngatërronte në shumë gjuhë të tjera. Kështu u bë, puna u ngatërrua gjithashtu, dhe rrëmuja pushtoi Kullën e Babelit, dhe njerëzit kurrë nuk arritën të përfundonin ngritjen e saj, e artriti i zotit Jehova Elohim mbeti i patrazuar shtrirë mbi retë e buta.</span></span></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Me shumë mundësi, Babeli është një fillesë Babiloni ose një simbol mitik i Babilonisë, vendit e perandorisë ku për qindra e qindra vjet njerëzimi ngjitej e ngjitej në njerëzillëkun e tij më të mirë. E si referencë, zhvillimi njerëzor do vinte pikërisht nga ky lëmshi i madh emëruesi të përbashkët njerëzor që quhej Babiloni. Kjo me siguri, në kush e di se çfarë divane plakash babilonase, duke pirë kush e di se çfarë çajesh, bëri të lindte thashethemnaja e Kullës së Babelit. Uhh, andej nga Babilonia, çfarë nuk bëhet, po arrijnë zotin, si? Po ngrenë një kullë të lartë drejt qiejve.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sidoqoftë, thënë ky aludim si ushtrim antropologjik, vijmë te mekanizmi që përdora. Thellë në thelb, brezi i rrëmujës nuk jemi ne, brezi im dhe i joti, si kam aluduar në Histori e Shkurtër e Rrëmujës, por paska nisur fill pas përzierjes së gjuhëve.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Njerëzimi i bërë një përmes gjuhës, njerëzit, duke folur një gjuhë, nuk kanë kufinj e mund të pushtojnë vetë qiellin. Komunikimi njerëzor sjell gjithë më të mirën njerëzore. Ajo çka njeriu ka më të mirë është, sigurisht përveç mendjes së tij, aftësisë për të qeshur e imituar, aftësisë unike për t’u habitur, është komunikimi. Dhe kulla e Babelit na rrëfen ç’mund të arrijmë ne si rracë, nëse komunikojmë. Mjafton të mendojmë çfarë ndryshimi ka pasur bota në 20 vjet telefon celular, Google, internet portabël, në rrjete sociale, në komunikim global. Sigurisht, bashkë me komunikimin rrjedh dhe budallallëku – Umberto Eko thoshte që rrjetet sociale i japin mundësinë çdo idioti të ketë audiencën e tij – sigurisht ka dhe shumë infektime në idiotësi, por e marrim të mirëqenë që mençuria njerëzore do të fitojë. Ndërkohë dua të bëj demarsh në logjikë, e të futem pak më shumë në mikro.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Jimmy Hendrix to the Tower of Babel, is a miracle,</em> këndojnë Queen në këngën e tyre <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The Miracle</em>. Freddie e adhuronte Hendrix, dhe besonte që ai ishte muzikanti dhe artisti perfekt. Ndaj ideja e Hendrix në majë të kullës së Babelit është simbolika e artistit që unifikon tërë njerëzimin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ku qëndrojnë muret?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Muzika është mjeti më unifikues në botë. Nuk kanë rëndësi fjalët. Dhe ne shqiptarët mund ta themi këtë më mirë se kushdo. Kemi dëgjuar çdo lloj muzike, që nga greke, sllave, italiane, e muzikën botërore në anglisht, duke adhuruar muzikantët, duke tundur kokën, ëndërruar, lumturuar, lundruar, fluturuar në tinguj. E pas kësaj, kemi mësuar fjalë e fjali anglisht, italisht, greqisht, serbisht, rumanisht, e kushedi sa gjuhë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Por ky nuk është fenomen thjesht shqiptar – kurioz izolim hall. Edhe sot, grupi më i famshëm në botë, mos më pyesë kush pse, është BTS, një grup korean, që këndon në gjuhën koreane. Askush nuk do të dijë për gjuhën, kur flasim për muzikë. Në hierarkinë e komunikimit, gjuha vjen e dyta para muzikës.<br style="box-sizing: border-box;" />Ka një mjet më të fuqishëm edhe se muzika. Piktura. Kushdo që sheh një pikturë, ndjek gjurmën që lënë ngjyrat dhe kompozimi, nga sytë e brenda vetes, nëpër fije nervore e emocione. Para se të flasim e të shpjegojmë një pikturë, ajo na godet, madje dhe pa fare fjalë. Madje, fjalët mbi një pikturë, ngatërrojnë e na bëjnë t’i japim formë statike një emocioni. Sërish fjalët na ngatërrojnë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Çuditërisht, njerëzit në gjuhë të ndryshme, ulur në një bar, arrijnë shumë mirë të kuptohen me njëri-tjetrin, të shkëmbejnë emocione, të flirtojnë, të flasin një gjuhë që qëndron sipër kokave të tyre, e komunikon rrjedhshëm në një tjetër nivel, e njerëzit thjesht udhëhiqen nga ajo gjuhë e pafolur me gjuhë (ose dhe e folur me gjuhë).</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Madje, kur njerëz në gjuhë të ndryshme pinë alkool, komunikimi bëhet shumë më i rrjedhshëm, sikur gjuha e huaj është gjuha e nënës.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Shqipja është nga gjuhët më të vjetra e të rralla në botë. Shqipja ka një funksion unik që pak gjuhë të tjera e kanë. Është flamuri, atdheu dhe feja jonë. Është si një markë – gjithkush që është shqiptar e bart me vete dhe identifikohet. Shqipëria dikur ishte aq, sot është kaq, nesër nuk i dihet sa do jetë territorialisht, por atdheu jonë – gjuha – është aq sa shqiptarë ka në botë. Thënë këtë, shqipja nuk na ka çuar diku, nuk kemi fare shkëmbim dhe nuk kemi pakufishmëri e liri mendimi. Në raporte me botën, ne ose do flasim gjuhën e huaj, ose do përkthehemi.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sigurisht nuk është faji dhe çështja e shqipes vetëm. Italishtja, një nga gjuhët më të artikuluara, rrjedhëse e latinishtes, pushtueses e perandorisë më të madhe e me ndikim, nuk është një gjuhë ndikuese sot në botë. Greqishtja, që për efekte kulturore dikur ishte gjuha e Bizantit, perandorisë 1500 vjeçare, sot është një gjuhë fare pa terren gjithashtu.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Është fuqimisht çështje politike. Pushtimet, perandoritë, përhapja e gjuhës, spanjishtja, anglishtja, gjuha kineze. Por jo vetëm kaq. Ka diçka tjetër. Pa dashur të hyj në analiza gjuhësore për të cilat nuk ofroj dot eskpertizë, por… <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">just to get it</em>. Fjala <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">‘get’</em> bart sekretin. <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">‘to get’ </em>është tulla më kopile e ndërtimit të një gjuhe. Mund ta fusësh kudo e të dalësh faqebardhë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E për këto mekanizmat e veckël praktikë, anglishtja është gjuha më komunikuese sot në botë. Dhe kjo, jo vetëm se anglezët ishin pushtues, jo vetëm se amerikanët janë influencues dhe Roma moderne. Në US nuk ka gjuhë zyrtare, por gjithçka është në gjuhën angleze. Thjeshtësia e komunikimit dhe eficienca e kohës. Koha, ky thesar i madh. Anglishtja është gjuha e Babelit. Anglishtja kap e gllabëron fjalë, i fut brenda vetes, i përdor, nuk pyet fare për rregulla, për etikë, një mini Babiloni sipas gjuhëtarëve, një gjuhë e gjallë përpëlitëse gjithë artikulime.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndaj, konkluzioni im është që letërsia, krijimi i pastër artistik, shprehja e artit, këtij babeli njerëzor, duhet të notojë sa më thellë në kontinentet e paeksploruara njerëzore, e duhet të shprehet sa më thjesht në gjuhë. Vërtet shqipja është gjuha dhe atdheu ynë, por askujt nuk i duhet nëse shqipja jote ka nxjerrë fjalë nga fundi i sëndukut të gjuhës sonë, apo pasuria e fjalorit tënd shtrihet nga Bogdani te fjalëformimet e Kadare. Askujt nuk i duhet lëvrimi i gjuhës tonë, kur gjuha jonë në vetvete është një kufizim midis nesh dhe botës.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kur lexon Borges në shqip, çmeritesh nga mendimi dhe stili, njësoj si në spanjisht. Dhe kjo nuk ndodh sepse ti vlerëson përdorimin e spanjishtes së tij, apo të përkthimit të sofistikuar të përkthyesit. Thjeshtësia dhe thellësia, ato janë dy kuajt e tij të betejës. Kujt dreqin i duhet një gjuhë e rënduar, komplikuar, tërë lajle-lule, fjalëformime, patetizëm, pretenciozitet?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Synimi im personal si autor, është thjeshtimi maksimal në shprehje maksimale.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Audienca së cilës unë personalisht i drejtohem, sot, është e gjithë bota. Mekanizmi im është përkthimi. Ndaj t’u japim mundësinë përkthyesve të lodhen sa më pak, e të transmetojnë sa më shumë. Babeli ndodhet brenda nesh. Dhe ngritja e tij, nuk vjen nga rëndësia e gjuhëve të veçanta, por nga unifikimi i gjuhëve në një, drejt parajsës. E parajsën do ta pushtojmë duke vendosur <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">‘to get’,</em> një pas një, në një ngrehinë të pandalshme mendimi. </p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-40862541238336045542021-11-03T10:55:00.003-07:002021-11-03T10:55:58.355-07:00RockRrëmujë 21 - Për mjeshtërinë e të qeshurit dhe lloje të tjera hallesh<p> <br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPyCI95wZQP-v7Bhaov2vOj69ryBCtRvDL4iKuUiuO6o0ACT_cBSijb-LDQQzWfPV5G2vQ051r3wsjdO4mQSS59_EnLzkQWYFX7Q-781VJrhRbWG0R8c2vhjcpwocpvgn0V0e7ogmb9HtT/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPyCI95wZQP-v7Bhaov2vOj69ryBCtRvDL4iKuUiuO6o0ACT_cBSijb-LDQQzWfPV5G2vQ051r3wsjdO4mQSS59_EnLzkQWYFX7Q-781VJrhRbWG0R8c2vhjcpwocpvgn0V0e7ogmb9HtT/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div><span style="color: #026989; font-family: Benton, Arial, "Helvetica Neue", Helvetica; font-size: 14px; font-weight: 900; text-transform: uppercase;">27/09/21</span><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"><br /><br /><br />Është sublimim i inteligjencës njerëzore të bërit humor, është çelje e shpirtit, hapje e tërë llojeve të çakrave dhe shkrirje e njeriut me energjinë universale, kur një njeri qesh me të vërtetë. Kur një foshnje qesh, gjë që nuk mund të vihet në dyshim (e qeshura e fëmijëve dua të them) sipas Piter Pan, lind një zanë. Gjithashtu, vënia në funksion e muskujve, një e qeshur e shëndetshme dhe e vërtetë vë dhe vihet në funskion nga dy muskuj, zigomatiku, përgjegjës për gojën, dhe orbicularis oçuli, përgjegjës për sytë, ndaj kur njeriu qesh vërtet, hapet krejtësisht ndaj botës, e qesh edhe me sy.</span><br /><p></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">“Komikja nuk ekziston jashtë asaj që është thelbësisht njerëzore”, thotë Bergson në essenë e tij ‘E qeshura’.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Nuk dua këtu të analizoj shkaqet, mënyrat dhe format e të qeshurit dhe humorit. Por dua të theksoj aftësinë e njeriut për të bërë humor, dhe për të lexuar humor.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Jo çdo njeri di të bëjë për të qeshur në mënyrë të përgjithshme. Shumë pak njerëz kanë aftësinë të jenë humoristikë. Ata kanë të lindur apo të zhvilluar aftësinë për të zbuluar atë që thelbësisht, njerëzishëm është qesharake dhe komike në ngjarje, tipare apo dinamika të ndryshme njerëzore, dhe këtë ndjeshmëri dinë ta transmetojnë te sa me shumë njerëz.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Gjithkush nga ne ka batuta dhe humor, por kjo nuk i funksionon me këdo; funksionon vetëm kur kanalet mes njerëzve hapen dhe të kuptuarit është i garantuar.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Thënë këto, kuptojmë se arti i humorit nuk është gjëja më e thjeshtë në këtë botën artistike ku notojmë.<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe sipas meje, nuk ka art më të vështirë, nuk ka krijim më të komplikuar, më neurologjik, më fantazioz, më mjeshtëror, se rrëfimi humoristik. Në tërë leximet e mia, librat që vërtet të bëjnë për të qeshur janë të rrallë sa numërohen me gishtat e dorës, dhe mund t’i them shumicën e tyre me tituj dhe rrethana leximi. Mund të kujtoj fare mirë të qeshurat nga <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Urmeli që mbiu nga akujt</em>. Nga <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Epika e kapiten Vrungelit</em>. Nga <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Don Kishoti</em>.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Nga faqe të caktuara të Shvejkut. Dhe duke kuptuar fare mirë, e kjo askujt nuk i shpëton, ku humori është skematik, edhe pse qesharak, dhe ku humori është i shëndetshëm. Dhe pa dyshim, dua t’i dedikoj pjesën e parë të këtij shkrimi, humorit të parezistueshëm të disa librave që kam lexuar si i rritur, për të rritur. <span style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Zonja Vdekje</span>, e Bukowski. Një humor beat, rrethanor, spontan, ku njeriu është rob i rrethanave tragjikomike. Ku fati e merr përpara, e rrokullis si një <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">cowboy</em> endacak. Humor të tillë e gjejmë shpesh nëpër letërsinë <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Beat</em> dhe post <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Beat</em>, madje nuk do ta thoja Beat, sepse rrethanat e personazheve të asaj lloj letërsie janë tragjikë në thelbin e tyre, ndërsa <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Zonja Vdekje</em> e Bukowsi apo romane të caktuara te Philip K. Dick, janë vepra me humor në situata e lëvizje.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Do vë theksin, mbi dy vepra thellësisht humoristike. Dy libra me të cilët kam qeshur vërtet, aty, ulur, duke lexuar vetëm, me veten time, gati duke folur me vete, ashtu si çdo e qeshur ka një grimcë çmendurie brenda. <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Im ungj Oswald</em>, i Roald Dahl. I vetmi libër për të rritur i Roald Dahl. Dhe <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Asnjë Lajm nga Gurbi</em>, i Eduardo Mendoza. Dy libra situatash, fare të ndryshëm nga njëri-tjetri, i pari flet për një xhaxha që gjen një pluhur çudibërës afrodiziak në Afrikë, dhe e sjell dhe e fut në lloj-lloj situatash përmes udhëtimeve e takimeve me personazhet më të spikatura te Europës. Një aftësi, fantazi gjeniale e Roald Dahl, një njohje unike e personazheve, dhe sjellja humoristike vjen përmes groteskut të sjelljeve të personazheve historike në një rrethanë të caktuar.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">I dyti, është një gjenialitet më vete. Gurbi është një alien i rënë rastësisht në Barcelonë, humbur e kamufluar mes njerëzve, duke dhënë njëkohësisht tëhuajësimin e Gurbit me sjelljet njerëzore, dhe përpjekjen e tij për t’u përshtatur mekanikisht. Dhe përmes këtyre dy mekanizmave, duke bërë një analizë fenomenale të Barcelonës, katalanasve, dhe rracës njerëzore në përgjithësi. Të dy këta libra janë kampionë të humoristikes, të të bërit të qeshësh me lot, dhe unë adhuroj e admiroj mekanizmat, trurin, gjenialitetin e autorëve që dinë të të bëjnë të qeshësh. Sidomos vetëm, me një libër në dorë. Gjenialiteti i të bërit të qeshësh me letërsi, krijimin artistik më serioz dhe cerebral të njeriut.<br style="box-sizing: border-box;" />Nuk dua të harroj dhe një autor shqiptar, qofsha i gabuar, por në dijeninë time, i vetmi që më ka bërë të qesh me letërsi, me pakëz grimca e situata, që është Kadare, me <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kronikë në gur, Çështje të Marrëzisë, Breznitë e Hankonatëve</em>. Pra, me ciklin e Gjirokastrës. Kështu, pjesa e parë e shkrimit është adhurim për autorët që na bëjnë të qeshim.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Shkrimi i sotëm është gjithashtu i nxitur nga një vëmendje dhe spikatje e leximeve të mia të rastësishme (rastësia ishte thelbi i natyrës së qetë të shkrimit të kaluar, e kam vënë re prej disa kohësh një lidhje të rastësishme të shkrimit paraardhës me atë që e pason) të dy librave rresht, pa ndonjë qëllim të caktuar leximi. Nuk është shkrim thellësisht analizues dhe as shkrim pyetës, por konstatues.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Në listën time të librave, pa e ditur se ç’mbanin brenda, lexova rresht <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Misteri i Kriptit të magjepsur</em>, te Eduardo Mendoza, dhe <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ankthi i portierit para penalltisë</em>, i Peter Handke. Rastësia donte që të dy këta libra të kenë në qendër personazhe kryesore me probleme mendore. Të dy leximet janë gjeniale. Të dyja mënyrat e shkrimit, metikuloze, detajiste, thellësisht zhytur në devijancën mendore të personazheve. Por, vijmë te e qeshura, te emocioni i shëndetshëm, pozitiv, ndjesia që të lë një lexim; në librin e Mendozës, personazhi është trajtuar me humor, me lehtësi, si një re që lëviz kuturu nga era, ndërsa në librin e Handke, personazhi është një gur i rëndë frymëmarrës, që të le ndjesi të keqe pështjelluese. Handke tregohet një përshkrues, një analizues unik, detajist, futet në kafkën e personazhit dhe ecën përmes trurit të tij. Mendoza bën të njëjtën gjë, duke folur e vepruar si një skicofren tipik. Por diferenca mes dy autoreve është humori.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Mendoza është një mjeshtër i rrallë, si duket një traditë iberike kjo, i humorit më të hollë, me të cilin përqasem për herë të dytë pas Gurbit. Ti qesh, mendon, habitesh si mund të futet në lëkurën e personazhit në këtë menyrë, dhe habia është e shumëfishtë, sepse mua si autor është e vetmja aftësi që më bën zili – letërsi që përtej tragjikes, të bën për të qeshur.<br style="box-sizing: border-box;" />Ndërsa Handke është serioz. I rëndë. Frymëmarrës. Stresues. Leximi i tij, edhe pse kupton që po flasim për një autor të madh në çdo faqe të shkruar, leximi i tij të streson, të fut një gjendje sikleti, dhe të pështjellon energjinë personale.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Përse na duhet ne të mësojmë për një të çmendur në formën e personazhit te Handke? Përveçse për <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">show off</em> të vetë mendjes gjeniale (nuk duhet humbur kurrë rasti për të thënë, edhe të çmendur, siç e dimë tashmë) të Handke?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Personalisht preferoj Mendozën, autorët e mbrujtur me zgjuarsinë e humorit; preferoj gjeninë plot dritë të gëzuar të shpërfaqjes së tragjedisë së ekzistencës njerëzore me aftësinë më domethënëse të trurit njerëzor, të qeshurën.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-7100066778560190792021-11-03T10:55:00.002-07:002021-11-03T10:55:36.843-07:00RockRrëmujë 20 - Nature Morte<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl4D8zMx0b8qDFnrBHAjtoYaS9BCmvGG4IfzpQxAZbXZDo9tsSO4vbiWNkLhbU6mwHmWBimLwMGhmnwnXUhO5xQH7WopFPMvYPKDfyzCyEuD2u-HFfw_8jo1tktvTtnR2q_XV4Fg8FvhYh/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl4D8zMx0b8qDFnrBHAjtoYaS9BCmvGG4IfzpQxAZbXZDo9tsSO4vbiWNkLhbU6mwHmWBimLwMGhmnwnXUhO5xQH7WopFPMvYPKDfyzCyEuD2u-HFfw_8jo1tktvTtnR2q_XV4Fg8FvhYh/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div><br /><span style="color: #026989; font-family: Benton, Arial, "Helvetica Neue", Helvetica; font-size: 14px; font-weight: 900; text-transform: uppercase;">20/09/21</span><br /><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif;"><span style="font-size: 20px;">Kurrë nuk kam pasur empati apo ndonjëlloj sado të vogël admirimi per Natyrën e Vdekur. Gjithmonë më ka përçuar ndjesi jo të mira, diçka e pluhurosur, statike, e pavlerë, një ngërç, një situatë pa dalje, një makth. Mollë, dardhë, ngjyra të feksura, të theksuara, kontraste, shkëlqime sysh fazanësh të ngordhur, pupla vivide në ngjyra të krijesave të vdekura; nuk kam kuptuar dot se si ka piktorë dhe artistë, diçka më gjerë se piktorë, që u dedikojnë tërë jetën e tyre krijuese pikturimit të natyrave të vdekura.</span></span><p></p><br /><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Në hierarkinë e llojeve të pikturës, të paktën në hierarkinë klasike, natyra e vdekur është e fundit në radhë. Por, çuditërisht, shumë e kërkuar në treg. Dhe këtu lind habia e dytë – jo vetëm ka piktorë që merren vetëm me natyrën e vdekur, por ka blerës që kërkojnë të tilla.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Natyra e vdekur gjendet që në varret e faraoneve të Egjiptit. Muret pikturoheshin me afreske të frutave e gjuetisë për ushqim, sepse egjiptianët e lashtë besonin se imazhet do ktheheshin në ushqim të vërtetë. Mori zhvillim si lloj pikture afresku në kohët greko – romake si shfaqe vaniteti, nëpër vilat gjigande, për të rrëfyer tryezën e pasur të të pasurve dhe parisë, sepse pasuria e tryezës ishte një nga shfaqet e fuqisë. Pra kuptojmë, në të dy epokat, arsyet e pikturimit të të tillë lloj kompozicionesh janë të ndryshme dhe të arsyeshme, e të drejtuara nga barku në çdo rast. Natyra e qetë shpërtheu edhe më fort në Vendet e Ulëta në Mesjetën e vonë, me liberalizmin në këto vende, dhe zbehjen e autoritetit të kishës; nuk ishin më në modë pikturat me subjekt mitologjie fetare, por skena realiste të jetës së përditshme dhe, me ndryshimet sociale dhe pasurimin e një shtrese jo fisnike, këta të fundit, sigurisht, kërkonin… natyrën e vdekur. Por këtë e shoh më shumë si imitim të klasikes, si dëshirë për <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">show off</em>, sesa si pasion në vetvete, sepse pikërisht ky pasioni në vetvete për natyrën e vdekur është mekanizmi që më bëri të ngacmohem rreth kësaj teme. Ç’dreqin duan njerëzit me kumbulla, rrush, fiq, ftonj, fazane, pula, peshq te vdekur, koka derri, proshuta e kofshë të tymosura ose jo, lule e gjethe? Që nga Caravaggio gjakatar e njerëzor propulsues, e deri te Juan Gris me kubizma e çudira fantazioze, të tërë rreth tryezës? Mos vallë i ka shtyrë oreksi? Apo pagesat? Si vallë, natyra njerëzore shkoi nga peisazhet e gjuetisë së bizontit në afresket e lashta, drejt kofshës së derrit e pjeshkës së vdekur rrugës pa kthim drejt kalbjes?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Urrejtja ime ndaj natyrës së vdekur nuk vjen vetëm në pikturë. Ulur në tryezën e ngrënies, në restorante, edhe për shkak të ngopjes pas ngrënies, por kryesisht për shkak të vdekjes që paraqesin, urrej pjatancën me fruta që vjen pas drekës së shërbyer. Frutat e prera, të përgatitura, gati për të zgjatur pirunin e për t’i shtënë në gojë. Imagjino pastaj, kur në ndonjë lloj kuzhine hiperentuziaste, u hedhin këtyre frutave çokollatë të shkrirë, apo çfarëdosoj sherbeti a sheqeri përsipër. Instalacioni duhet të quhet vdekje mbi nature mort. Lëndë të pajeta si krijimet njerëzore u hidhen lëndëve të vdekura, siç janë frutat e këputura e të prera aty, gati që t’i llupësh ti.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Urrej pjatancat me fruta të vendosura nëpër tryeza. Ha shumë rrallë fruta të shërbyera në këtë mënyrë. Por, ngjitem në pemë si fëmijë të këpus fiq, të shkund dardhën, të këpus mollët, e madje t’i ha aty në vend, rrethuar nga grenxa, miza, duke u larë pluhurin me ujë e duke flirtuar me dheun dhe pisllëkun e natyrës.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe pse ndodh kjo gjë e çuditshme? Për shkak të jetës. Nuk ka jetë në frutat e servirura, në pjatanca, në krijesa gati për dekompozim. Por njeriu është një krijesë e jetshme dhe, impulsi ynë i madh, është të ushqehemi me jetë. Të zhgërryhemi nëpër pemë e nëpër ferra, të vjelim frutat nga degët, të marrim lëngun e jetës ende të lidhur me pemën amë, me tokën amë. Të ushqehesh me qelizat ende të gjalla, ende në komunikim të drejtë me nënën natyrë. Njeriu do të rrezikojë. Do të gjuajë. Do të këpusë. Do të pushtojë. Do të ndryshojë natyrën. Të fitojë mbi të. Të marrë frytin nga pema. E ndaluar? Akoma dhe më mirë. Njeriu do të ndihet zot, mbi natyrën. Do të ndihet në kontroll.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Në një bisedë të llojit ‘kush rrëfen me shumë gjëra’ me Henri Çilin, i cili ka qenë dhe ftuesi dhe pritësi i Luc Ferry në Tiranë, më rrëfeu se filozofi francez kishte një ide interesante mbi nocionet e jetës, humanizmit, trans-humanizmit, dhe nature morte. Sipas tij, natyrë e vdekur është çdo krijesë me drejtim të përcaktuar. Kafshët, dihet fare mirë çfarë cikli kanë në gjalljen e tyre. Para pak ditësh më kafshoi një qen. Kaq është më e shumta që një qen i vetmuar mund të bëjë. Është projektuar i tillë. Një tufë qensh, mund të të vdesin. Dhe kaq është më e madhja që ata mund të bëjnë. Nuk dalin nga skema e tyre e trashëgimisë gjenetike. Po kështu dhe bimët, malet, gurët, peshqit, kandilët e përjetshëm të thellësive. Spektri i veprimit të tyre eshtë thjesht gjallimi dhe trashëgimi i species brenda ngushtësisë së kostumeve që u ka përcaktuar natyra. Po njeriu është krejt diçka tjetër. Njeriu del nga kostumi i tij, nga trashëgimia e tij, nga ajo çka kafsha-njeri ka të përcaktuar me kod gjenetik, dhe rritet, zhvillohet, organizohet, operon, në tërë mbretëritë, duke vendosur për fatin dhe jetën e tërë këtyre shtresave të nature mort të tjera poshtë tij. Njeriu është zot. Njeriu është jeta vetë. Njeriu mendon. Njeriu qesh.<br style="box-sizing: border-box;" />Ndaj, një mollë e këputur nga pema, nuk krahasohet kurrsesi me mollën e prerë me feta dhe pirunin e bukur vendosur pranë saj. Ndaj, thuajse, thuajse, nuk e kuptoj eksistencën e pikturave të natyrave të vdekura.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sidoqoftë ama… ka një sekret brenda nature morte, që sapo e kam zbuluar. Zbulimi më erdhi duke parë ngultazi një pjatancë me fruta, dhe dinamikën e pamenduar të hapësirë-kohës në to.<br style="box-sizing: border-box;" />Ndërsa një kokërr kumbull, një kokër rrush u rrokullis nga frutiera, zbulova një element unik dhe mistik në to. Mendoj se është i ngulitur thellë brenda të pandërgjegjshmes njerëzore, ndaj në historinë e njeriut pas krijimit të shoqërisë dhe institucioneve, pra pas zbulimit të aftësisë njerëzore për të abstraguar, gjithmonë është gjendur diku në ndonjë cep një natyrë e vdekur. Momenti që zgjedh artisti për të pikturuar, frutat, kompozicioni, kujtesa fotografike nga e cila lind skica, ngërthen brenda saj pikërisht të vetmen gjë që njeriu nuk e ka kontrolluar dot, nuk e ka shpjeguar dot plotësisht, nuk e ka manipuluar dot, por e ka admiruar dhe i është trembur njëherësh, pa kompromis. Rastësinë. Rastësinë e kompozicionit, rënies së një kokrre, dhe mosrëniës së një kokrre, mundësive të panumërta të mënyrës si janë pozicionuar këto objekte.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Pikturimi i natyrave të vdekura, ndoshta, mban brenda si akt, pikërisht tallazet tona të pandërgjegjshme të frikës ndaj vdekjes dhe, shtytjes e admirimit të jetës. </p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-65564814053815908692021-11-03T10:43:00.001-07:002021-11-03T10:43:59.878-07:00RockRrëmujë 19 - Vacation mode on? Off?<p> <br /><span style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><br /><br /></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGobYXU-8ZbtjGwxZMeVjEPAZ1rTF6cxajsh6sF2cpfMT2w5IcRYnQMJCZ12wUsrBtkBXqfhpwKNwW4hK3AMw1G5tKpyUcj5CEqqzW76tHzgijxf4khTMsUktsfHVP3XTB3nCL7nHs12ob/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGobYXU-8ZbtjGwxZMeVjEPAZ1rTF6cxajsh6sF2cpfMT2w5IcRYnQMJCZ12wUsrBtkBXqfhpwKNwW4hK3AMw1G5tKpyUcj5CEqqzW76tHzgijxf4khTMsUktsfHVP3XTB3nCL7nHs12ob/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div><br /><span style="color: #026989; font-family: Benton, Arial, "Helvetica Neue", Helvetica; font-size: 14px; font-weight: 900; text-transform: uppercase;">13/09/21</span><br /><br />Ndërsa mora pushim nga RockRrëmujë për një muaj, dhe Suela kreu i “Leteratura”, më pyeste e më ngacmonte dy javët e fundit në do rifilloja, mënyra më e mirë e rinisjes së kolonës ishte të shtyja tërë temat e tjera që kam mbledhur e trajtuar këto kohë, e të mendoja pak për pushimin.<br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Ç’nocion është pushimi? Nga pushova unë? Unë mora pushimet nga Rrëmuja që nga ana tjetër të punoja në klinikë. Pastaj mora pushim nga klinika që të punoja me romanin, pastaj ndalova romanin, që të beja plazh dhe lexoja, pastaj reduktova leximin që të bëja not, të pija, të vija mendjen në gjumë e të kaloja kohë me familjen e me miqtë e mi. Pastaj u shkëputa nga bota e lëvizshme, për t’u kthyer në të palëvizshmen, letërsinë. Ndërkohë kam marrë goxha kohë pushim nga të pikturuarit, dhe e ndjej veten si hark të ngarkuar e maturuar plot me ide të reja fomash e ngjyrash. Pushime pas pushimesh, mes pushimesh. A pushojmë ndonjëherë vërtet? </span><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">I will live when I’m alive and sleep when I’m dead</em><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"> </span><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">këndon Bon Jovi. Derisa të më rrotullojnë në varr e kockat të më pushojnë. Po. Pushon zemra? Pushon aktiviteti bioelektrik në tru? Pushon fryrja dhe çfryrja e mushkërive, labotatori i superkomplikuar i mëlçisë? Ndërkohë, edhe pse ingranazhet e punës së krijesës së gjallë nuk pushojnë, jeta nuk pushon, makineria vetë ka maksimumi 5 ditë autonomi pune pa gjumë, pra pa pushim. Ka dhe përjashtime, pacienti im Francesco, më rrëfeu qe kishte 20 vjet që nuk flinte gjumë asnjë sekondë. Kohën e mbushte duke lexuar ose bentë një punë të dytë natën. Ka dhe përjashtime të tilla bizarre, për të na rrëfyer që natyra është shumë më e gjerë se truri jonë.</span><p></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sidoqoftë, pushimi është diçka thellësisht natyrore, e ngërthyer në kodin tonë gjenetik. E si pasojë, dhe në tërë kodet tona sociale. Që nga ai zyrtari, kodi i punës, kodi social i punë-pushimit, që rregullon ciklet e shoqërisë; punëtorët marrin pushime, ditë shtesë pune, pushime të gjata, të shkurtra, orët e punës – miku im Jani rrëfen se në Mynih në punën e tij e detyrojnë të marrë pushime të shpeshta që në punë të ketë rendiment sa më të lartë për shembull. Dhe, deri te më i lashti, kodi etik fetar, judaiku përkatësisht, që është në themel të kulturës Perëndimore, me të dielën e famshme të Zanafillës, kur Zoti pushon pasi ka krijuar botën, (kryevepër, Zoti me një lule tërfili në buzë nën hijen e një mullari duke pushuar) e si pasojë, tërë shëmbëlltyrat e tij, njerëzorët, pushojnë dhe ata ditën e dielë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Më vjen në mendje etimologjia e fjalës, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">holiday</em>, ditë e shenjtë, e dielë, praktikisht e diell, dita ku festohet dielli, natyra, dita kur ti adhuron natyrën në liri, ose Holi, dita kur në fenë hindu, celebrohet fundi i dimrit dhe fillimi i pranverës, afrimi i njeriut me tokën, paqtimi me natyrën. Nocioni i pushimit pra vjen që nga fizikja, që nga lashtësia, e deri te kodi social.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Suedia ul orët e punës, ditët e punës, duke i dhënë më shumë hapësirë kohës personale të njeriut. Të pasurit punojnë sot me nocionin që të mos u duhet të punojnë më. Të pasurit punojnë që të dalin në pension në moshën 45 a 50 vjeçare. Të varfërit dhe shtresa e mesme punojnë që kur të dalin në pension mos të shqetësohen më për problemet e jetës. Por janë të varfërit dhe shtresa e mesme që realisht dalin në pension 65 vjeç, dhe e përjetojnë (si ndoshta dhe është) si moment depresioni dhe padobishmërie, ndryshe nga të pasurit që e jetojnë ‘pensionin’ e tyre si celebrim ndaj jetës, mbushur plot me ngjarje e kënaqësi.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Aristokracia kishte tipar kryesor të saj faktin që, njerëzve të kësaj shtrese nuk u duhej të punonin. Dhe, ashtu di Descartes, e Voltaire, shumica e mendimit europian dhe Perëndimor si pasojë, u formësua nga njerëz të klerit, që nuk u duhej të punonin dhe njerëz të aristokracisë, që nuk u duhej të punonin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndërkohë, për të krijuar kushtet që filizat e mendimit të zhvilloheshin, punuan breza e breza skllevërish, punëtorësh, bujqish e zanatçinjsh të çdo lloji. Pa u marrë specifikisht me Komunën e Parisit, që nuk ishte një lëvizje e bazuar te mendja por te barku, duhet thënë që Marksi ishte mendja kryesore që vendosi theksin dhe vëmendjen sociale te punëtorët, por pas Marksit gjërat morën pak si fort përpjetë, dhe nga shtresa punëtore pritej mendim i thelluar e ndryshime rrënjësore të mendjes së njeriut, por ky pretenciozitet nuk na çoi shumë larg, veçse në krijimin e lakunave të dhunës, terrorit, gjakut, diktaturave, dhe shkatërrimit më të madh te esencës njerëzore, siç ishin sistemet komuniste. Dhe, çfarë është në thelb të tërë lëvizjeve ekstreme njerëzore në tërë historinë? Paraja? Jo në të vërtetë. Është pushimi. Liria e të pushuarit, kur do dhe si do. Ja për çfarë duhet dhe paraja. Dhe ç’ është pushimi në thelb? Qasja gjithmonë e më e madhe e njeriut me anën e tij më primitive, dhe me natyrën. Dhe në fund të fundit, ky shkrim është ndërtuar për të bërë pyetje, jo për të dhënë përgjigje. Por kam një bindjen time, se në thelb e tërë kjo histori e punës dhe pushimit është lufta e përjetshme, tipari kryesoj njerëzor, ajo që na bën njerëz, e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Nature versus Nurture</em>, e natyrës, kushteve te jashtme, dhe e aftësisë së njeriut për t’u kujdesur të ndryshojë ambientin në funksion të vetes.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe besoj që në të vërtetë, ne, ashtu si pjesët tona të ingranazhit, nuk pushojmë kurrë, gjithmonë makineria jonë qetësohet pak nga funksionet e saj për të marrë një shije të asaj që është më e mirë, më lart, me shpërblyese. Duke e kthyer kështu në përditshmërinë e saj, me premtimin e një shijimi edhe më të mirë të herës tjetër. E tërë lufta jonë bëhet për të ngjitur katet e ekzistencës në kualifikimin dhe mundësinë për ‘shije më të mirë’.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ka dhe raste kur shumë njerëz punojnë derisa vdesin, padyshim, dhe puna i mban gjallë, por nuk dimë ta ndajmë këtë, në është <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">nurture,</em> apo forcë zakoni që bëhet <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">nature ‘per se’</em>. Sidoqoftë, përjashtime ka, siç e theksova më sipër.</p><p><span style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></span></p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Në fund, gjithçka është në thelb, etje për liri, dhe krijim i pafundmë estetik. Ndaj, RockRrëmujë vazhdon.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-61498160823467540962021-08-02T07:54:00.004-07:002021-08-02T07:55:06.011-07:00RockRrëmujë 18 - Çështje me Dua Lipa, Atdhe, e gjëra të tjera<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7Snj4AmoQtSpdST6zXu5qxp9JH-n3NZsUjguNyxlruHa-xgWmblLD_ldJRNTGLR72oeUCV8XlqWw83-6r2-1ntZtGqKhAMDUp_EyxUZP_hcysj4lJbx64IhyEio84mOBfWiCdZlgwyPh8/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7Snj4AmoQtSpdST6zXu5qxp9JH-n3NZsUjguNyxlruHa-xgWmblLD_ldJRNTGLR72oeUCV8XlqWw83-6r2-1ntZtGqKhAMDUp_EyxUZP_hcysj4lJbx64IhyEio84mOBfWiCdZlgwyPh8/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div><br /><br /><br /><br /><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif;"><span style="font-size: 20px;">RrockRrëmujë është konceptuar për t’u angazhuar me tema e artistë të çimentuar në histori, në ndërgjegjen popullore, në psiqikën kolektive, e kryesisht nuk mund të negocioj poshtë, fjala vjen, Pink Floyd.</span></span><p></p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Por, është e pamundur të jetosh në kohën tonë e të mos ngacmohesh e entuziazmohesh nga ngjarjet e përditshme. E në këto ngjarje të përditshme, e muzikë të përditshme, e situata të ditës, nuk mundet kurrsesi, te jesh një <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hater</em> i Dua Lipa. Faktikisht, mua më duket se tërë bota e do Dua Lipa.<br style="box-sizing: border-box;" />Dua Lipa vjen në Shqipëri dhe, si gjithmonë, si akujt e shkëputur nga akullnajat e Arktikut notojnë opinionet pse Dua duhet (kupto – me dasht) pse Dua pritet, pse Dua respektohet, sa krenarë jemi për Duan, Dua na nderon, ç’ka bërë Dua për Kosovën, ç’ka bërë Dua për Shqipërinë.<br style="box-sizing: border-box;" />Së pari, këto histori dëgjohen për çdo shqiptar të famshëm. Çfarë bëri Kadare për ne, çfarë bëri Nënë Tereza për ne, Inva Mula, Ermonela Jaho, Tedi Papavrami, çfarë bëri për Shqipërinë Anri Sala, çfarë bëri Rita Ora, e dreqi e i biri, duke shkuar te Jean Moreas, Karl Gega e famiglia Durrazzo; mjafton të jenë të suksesshëm, e tërë shqiptarët presin që këta njerëz të bëjnë diçka për ta.<br style="box-sizing: border-box;" />Çdo njeri, së pari, i përket vetes dhe familjes e të dashurve të tij. Do vijë një kohë, që përveç ndonjë krenarie të largët e thellësisht antropologjike, koncepti i atdheut nuk do të ekzistojë më. Do vijë një kohë që, Toka do jetë atdheu ynë. Artistët ndërkombëtarë e kanë njohur ndërkaq këtë kohë. Bota është një fshat i stërmadh.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Në këtë koncept të lirë, asnjë artist nuk ka pse t’i detyrohet vendit të tij për asgjë. Lëre pastaj vendit të origjinës, si Dua Lipa. Dua ishte foshnje kur ndodhi Lufta e Kosovës, e sot në epokën e re që po jetojmë, nostalgjikët e marsheve të luftës duhet të mësojnë veshët me muzikën botërore elegante të Duas. Dua erdhi në Tiranë, adoptoi një kopësht, bëri <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sunny Hill Fest</em> në Prishtinë, e kaq është shumë për dikë që i mjafton ekzistenca dhe sukseset për t’i bërë mirë vendit të vet. Dua është fantastike në tërë këtë.<br style="box-sizing: border-box;" />E dyta, ndërsa lexoj <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The Illogic of Cassel</em> të Enrique Vila-Matas, një nga autorët spanjollë e europianë më të mëdhenj të kohës, diku më del para se si personazhi kryesor këshillohet të shohë disa vepra të X e Y, e sidomos nje vepër që quhet <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The Oblique Clock</em> nga <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">‘the albanian artist Anri Sala’</em>, sepse është shumë e rëndësishme ta shihte si shfaqe të artit kontemporan.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe, këtë fakt e gjen dhe në faqet e tjera të librit.<br style="box-sizing: border-box;" />Nuk ka sesi të mos gufohet zemra që një bashkëatdhetari yt të ketë të tillë sukses me veprën e tij, e të përjetësohet në një vepër letrare, e të njohë të tillë sukses europian e botëror. <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The albanian artist</em>. Fjalë sublime për underversin tonë shqiptar.<br style="box-sizing: border-box;" />Por, çfarë shoh unë pas këtyre fjalëve? Anri Sala vërtet etiketohet <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">albanian artist,</em> por nuk u bë në Shqipëri. U bë jashtë vendit të tij. Ismail Kadare nuk do kishte njohjen dhe rëndësinë qe ka sot në botë, nëse nuk do ishte botuar në frëngjisht e nuk do kishte një agjent letrar të huaj. As Inva, as Ermonela, as Tedi nuk shkëlqyen nga Shqipëria. Ka plot muzikë e muzikantë këtu që duhej të ishin minimalisht të famshëm ndërkombëtarisht. Këngë të Ritfolk, Elton Dedës, këngë të Djemtë e Detit, këngë të Minatori, Gjurmët, Genc Salihu.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Bojken Lako duhej të ishte një muzikant ndërkombëtar, Qelbanix duhej të ishin të tillë. Një grup i ri shumë interesant, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Into thin Air</em> duhet të ishin ndërkombëtarë, e plot muzikantë e muzikë që nuk i zë një shkrim i vetëm. Por nuk janë ndërkombëtarë. Ndërkohë, ka muzikantë e autorë nga vendet fqinjë, që kanë audiencë ndërkombëtare. Dhe Dua e Rita, nëse do kishin mbetur në atdhe, pak gjëra do kishin arritur. Shqipëria e Shqiptaria është një nënë që i ha bijtë e saj. Është kuçedër e egër.<br style="box-sizing: border-box;" />Dje, ndërsa flisja me një mik për djalin e tij rishtar futbollist, më tregoi si i kërkonin lekë për ta futur në skuadër, e pastaj lekë për ta futur në lojë. Ja, ky është mallkimi i shqiptarëve. Shqiptarët që presin nga shqiptarët e suksesshëm jashtë vendit, së pari duhet të bëhen njerëz vetë. Suksesi është vetjak, në çdo moment e çdo sekondë të jetës sonë të përditshme; suksesi është në punën tonë të përditshme, të bësh mirë atë që fati të ka përcaktuar të bësh. E si fillim, të mos t’i kërkosh lekë një prindi që t’i angazhosh fëmijën në lojë. Çdo ishte bërë Rey Manaj, nëse do kishte ndenjur në Shqipëri e nuk do kishin emigruar prindërit në Itali? Ndaj shqiptarët e shëndetshëm, para se t’u kërkojnë llogari bijve të suksesshëm të Shqipërisë, të bëhen etër të mirë e të përgjegjshëm të vendit të tyre. Çdo veprim që bën secili nga ne sot, ka një efekt ciklopik pas 10 a 15 vitesh. Ndaj riparimi shqiptar është kryefjala, jo entuziazmi, zelli tifozerik, krenaria apo kërkimllogaria shqipe.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Së treti, pse e duam Duan? Krijesa Dua Lipa, të bën ta duash. Por jo nga emri, i cili është sidoqoftë paracaktues i njeriut, mendoj unë. Dua na bën ta duam, sepse Dua bën një muzikë të ëmbël, aspak pretencioze, përkëdhelëse, të dashur, alegro, plot gëzim, me emocione shumë fine, elegante, pozitive, duke ngacmuar ndjesitë më të çiltra e të këndshme tonat, në një botë plot me trazime, halle, probleme, zvarritje, pluhur, ndjenja të rënda, zymtësi, e tinguj të angazhuar, e muzikë të rëndë, pretencioze, politike. Ku politika dhe makrondjenjat hyjnë kudo, kemi Duan, një muzikante që në mes të rrëmujës njerëzore, qesh, ulet, bën muzikë të lirë, këndon, e i dedikohet ngazëllimit njerëzor. Ndaj, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Levitate with Dua</em>, e merre jetën më me shije e gëzim. Në këtë botë rëndësi ka vetëm çfarë bën ti. Ndaj shijo, e bëje mirë.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-92058868048953579172021-08-02T07:52:00.001-07:002021-08-02T07:52:07.993-07:00RockRrëmujë 17 - Shkrimtarë mbi shkrimtarët, dhe shkrimtarë<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4aoREeo8vHmOxOX73z3HDVxR0KbGMQG2dTD2uEOrjMea5LOIiFEYCdHOncjQx9HFkWdmlyLD6nXIomfurbvIQzFQk6nEjkha1tCSJR0qH4GN7SfrxnDTw4DlYFdPlvrd5_3Wps1LnNUbf/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4aoREeo8vHmOxOX73z3HDVxR0KbGMQG2dTD2uEOrjMea5LOIiFEYCdHOncjQx9HFkWdmlyLD6nXIomfurbvIQzFQk6nEjkha1tCSJR0qH4GN7SfrxnDTw4DlYFdPlvrd5_3Wps1LnNUbf/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></div><br /><br /><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif;"><span style="font-size: 20px;">Në një mënyrë te mrekullueshme, Woody Allen ka dhënë te filmi i tij “Midnight in Paris” një dialog fenomenal të supozuar, midis Hemingway dhe një shkrimtari të ri. Muzikantët thonë gjithmonë fjalë të mira për njëri – tjetrin. Piktorët po ashtu.</span></span><p></p><br /><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kanë ndikime, idhuj, tabu, luftëra të brendshme. Po kurrë si shkrimtarët. Hemingway te Misdnight in Paris i thotë atij djalit të ri që po shkruante një libër: “ Unë të urrej ty. Të urrej sepse nuk shkruan aq mirë sa duhet, ose të urrej sepse shkruan më mirë se duhet. Në çdo rast, shkruan dhe je kundërshtari im. Unë jam më i mirë se ty.” Kjo eshtë kuintesenca e letërsisë. Shkrimtarët më të mirë janë ata të vdekurit. Sepse ata nuk na kërcënojnë hegjemoninë. As inteligjencën. As zotësinë.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sidoqoftë, shkrimtarët janë pasojë e njëri – tjetrit dhe e miliona mënyrave të rrëfimit. Ndërsa po shkruaj një libër tani, mbi dëshirën për të mos vdekur, mbi udhën e njeriut drejt jetës, drejt dëshirës për pavdekësi, e dëshpërimin e tij që jeta është e përkohshme, por nga ana tjetër kjo është ajo që bën njeriun atë që është. Ndërsa shkruaj këtë, më ngulmon ndërgjegjia që këtë temë e kanë lëvruar 4000 vjet përpara, në Epin e Gilgameshit. Unë thjesht po e shkruaj në një formë më të re, që dua të bëhet edhe më e vjetër se Epi.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe prapë, sidoqoftë, shkrimtarët nuk e honepsin dot njëri – tjetrin. Unë të urrej ty. Sepse shkruan keq, ose sepse je më i mirë se unë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndaj, vijmë te pika dy e shkrimit; më kënaqin, pra më argëtojnë shkrimtarët e angazhuar tërë zell, që ulen e marrin përsipër të shkruajnë mbi shkrimtarë të tjerë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Nisin e thurin krijime shkencore, se si gjuha dhe forma e përdorur nga ky shkrimtari që ata njohin, është shumë e lartë, dhe idiomat, sintaksa, metagjuha, intertekstualiteti, gjurmët e x apo y shkrimtari të madh, formula e re që aksh shkrimtar i zgjedhur ka shpikur, etj etj. Nisin e thurin ditirambe e këngë hyjnore mbi çfarë shkrimtari, mik i zgjedhur, ka shkruar. Përdorin tërë teorinë e letërsisë për të shpjeguar çfarë artisti është shkrimtari në fjalë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E tërë kjo është qesharake. Qesharake në mënyrën më ekstreme. Njerëzit shqiptarë çdo ditë përballen me lekun, luksin, hallin, plazhin, bukën, shkollën e fëmijëve, makinën e komshiut, shtëpinë, kredinë. Ose me famën, dhe kush i ka buzët dhe cicat më të bukura, kush ka më shumë dashnore se kush. Dhe vijnë ca shkrimtarë që dëshirojnë të ngrenë, përmes ca shkrimeve mjerane, shkrimtarë të tjerë, me shpresën se kur të vijë radha e tyre, këta bashkëvuajtës shkrimtarë, do u kthejnë favorin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Mua personalisht kjo gjë më argëton pa masë. Sot madje, lexova në një gazetë letrare, një shkrim mbi një shkrim mbi shkrimtarë. Pra, analizojmë analizuesit e shkrimtarëve. Kësaj i thonë me vdek nga të qeshurit.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Serioziteti e solemniteti që shpjegojnë arritjet e njëri – tjetrit shkrimtarët, është qesharak. Lexuesi, as që do të dijë budallëqet teorike që shkruajnë shkrimtarët për gjeninë krijuese të njëri – tjetrit. Dhe kemi një problem shumë të madh. Që kritika letrare ka krijuar një qark të mbyllur midis letrarëve e letrareve. Ndërkohë që lexuesi merr të kuptojë diçka nga shkenca dhe jeta e këtyre kritikëve shkrimtarë, e s’kupton asgjë. Dhe thotë, “vari leshtë shkrimtarëve shqiptarë se janë të lodhur”. Sigurisht që janë të lodhur. Për mua personalisht nuk ka shkruar asnjë koleg shkrimtar, fatmirësisht; thjesht në rastin më të mirë më anullojnë, bëjnë sikur nuk jam, por dhe sikur të shkruanin, do kishin shkruar diçka shumë të dëmshme, që lexuesi do e kishte kapur, e do më kishte deklasifikuar dhe mua.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Një të vërtetë në këtë mes ka. Shkrimtarët shqiptarë janë të lodhur. Më së shumti shkruajnë ca budallallëqe, që janë të destinuara të dështojnë. Komplikime anësore. Halle. Dëshpërime. Vuajtje. Jetë e vështirë. Mëshirime. Mizerje. Dëmtime nga regjimi. Mllefe. Siklete. Tërë terreni i letërsisë shqipe është një fushë stërvitore e artistëve të rinj që do sjellin risinë në letërsinë shqipe.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe këtu vijmë te pjesa e tretë e shkrimit.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Letërsia shqipe sipas meje është në një gjendje të dëshpëruar. Sepse askush nuk merr mundimin të lexojë çfarë prodhohet shqip. Është e lodhshme dhe e pavërtetë. Mungon nervi. Mungon shtytja.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Por, unë kam pasur fatin të njoh disa autorë që janë një botë tjetër, një dhomë krejt e re, dyer që duhen hapur në letërsinë shqipe.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Suad Arilla me “Libri i harresës dhe kujtimeve”, Ervin Nezha, “Të vdesësh nën Diell”. Rigel Rizaj, “Ameba”, Alban Tufa, Tobias Xhaxhiu, Memento Mori, letërsi e shkruar rishtaz, pa mllefe, pa probleme, një botë krejt tjetër, një letërsi krejt tjetër, situata krejt të reja. Geverina Muzhaqi, me “Ngjyra e turpit”. Po nuk janë vetëm këta. Ka dhe të pabotuar ende, që mua më është dhënë mundësia t’i lexoj, si pjesë jurish. Behar Jacaj, me përmbledhjen “Rrëfimi i tredhjes”, apo Dionis Prifti me “Bar Sahara”. Apo Lumni Bajrami me “Kuajt e Aeroportit”. Apo Alban Tufa me “Porta nr. 124”, apo “Fate të Hijezuara”, një libër fantashkence i shkruar nga nje vajzë super e formuar, e quajtur Xhoana Jaku. Këta të fundit të pabotuar, por me potencial letrar fantastik që cilado shtëpi botuese do ishte krenare t’i kishte kuajt e vet të fitores.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kemi letërsi të re. Jashtë skemave të vjetra, të lashta, të lodhura, te mërzistshme, të besdisshme, me histori e legjenda të kohës së diktasturës, apo të kohës se besdisshme që lexuesit shqiptar ia sjell në majë të hundës.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">unë besoj në aksiomën e thjeshtë të Toni Morrison, letërsi e mirë është ajo që nuk është shkruar akoma, atë shkruaj ti, ose, në rastin tonë, atë lexo ti. Dhe letërsia shqipe, po ecën mirë, në një llogore serioze të fortë e të gatshme për të qënë pjesë e botës.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-7116320163191580822021-08-02T07:45:00.004-07:002021-08-02T07:48:46.958-07:00RockRrëmujë 16 - Jam dru, s’po di, s’po du, s’po muj me kuptu!<p> <br /><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></em></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXaVFqmP0Cu7-LX1UI5HXVLKknPCS2U86W6i-_MBK5N2VdevLEJJT1R6j4X2OM8VtbrXiy8r7mi1zB49jcSiFpizqIfp1PztYsuXWEwiniNq8sWSJsyWOS6S0affBsznAKmdFi4vRoTgV1/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXaVFqmP0Cu7-LX1UI5HXVLKknPCS2U86W6i-_MBK5N2VdevLEJJT1R6j4X2OM8VtbrXiy8r7mi1zB49jcSiFpizqIfp1PztYsuXWEwiniNq8sWSJsyWOS6S0affBsznAKmdFi4vRoTgV1/s0/loer-kume.jpg" width="158" /></a></em></div><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><br /><span style="font-size: large;"><br /><br />Clubbing, duke ushtruar sportin e rëndë të të menduarit</span></em><p></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><br /></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Vera është e nxehtë, për të pirë nëpër clubs, clubing, koktejle, njerëz, muzikë. Po. Muzikë.<br style="box-sizing: border-box;" />Besimi im personal është që gjithkush në kohën tonë bën ç’të dojë e jeton si do. Zgjedhje e lirë, dhe mundësi të pafundme.<br style="box-sizing: border-box;" />Sigurisht, kolona RockRëmujë nuk është as moraliste, as didaktike. Nuk është qëllimi im të jap leksione, çfarë duhet bërë, dëgjuar, ngrënë, pirë, tymosur, apo thithur. Liri totale për këdo. Aq më tepër, nuk jam kurrsesi për të dhënë leksione e mësuar njerëzit se ç’muzikë duhet të dëgjojnë. Jam armiku më i madh i didaktizmit.<br style="box-sizing: border-box;" />Gjithashtu, i përkas një brezi që përveç <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">rock-ut</em> të trashëguar e zhvilluar më tej, jemi rritur me <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop</em>. Me më të mirën e tij. Trashëgimia e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop-it</em> bazë të viteve ‘80, ne u rritëm me <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop-in</em> e ‘90-2000. Nisi aventura e brezit me 2Pac e Notorius BIG, me Snoop Dog, P. Diddy, Nas, Dr. DRE, e derisa vijmë te Eminem, e më pas te Kayne West. E plot të tjerë, që qarkullonin në qiellin e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop</em> të viteve ’90- 2000.<br style="box-sizing: border-box;" />Ndaj, kurrsesi nuk mund të jem një <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop hater</em>. Me gjithë tekstet primitive, me dhunën e integruar, prapë artistët e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop-it</em> që pushtuan botën ishin saktë artistë. Krijonin rima si poezi, kishin truke në të bërit rep, dhe ti kudo nëpër muzikë e tekste ndieje gjenialitet krijues e zgjuarsi, edhe në mes të budallëkut të <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">gangsta nigga</em>.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Për të ardhur pastaj te gjenialiteti i pastër dhe shokues i Eminem, që vazhdon ende sot habit e nxit me talentin, shpejtësinë dhe rimat e tij spektakolare. Deri te beteja mes tij dhe Machine Gun Kelly, loja e bukur e luftës së <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop</em>. E deri te Godzilla, sërish një rekord Guiness shpejtësie.<br style="box-sizing: border-box;" />Vijmë te <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">hip hop-i </em>shqiptar i viteve 2000; tekste sërish <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">tricky</em>, ngacmues, të çiltër, të fortë, të pastër, ende gangsta i pafajshëm, ndjehet në tekstet e tyre dëshira për të bërë muzikë. Djem e vajza me këngë, me mesazhe, me eksperienca jete si “Ushtari rrugës”, apo me gjurmët e para të të përdorurit të muzikës për argëtim, si “kush o ma i forti”, Afrim Roboti. Sigurisht dhe 2dieFor e këngët e para të Tingulli Trent, me llokume e me gjëra. E sigurisht, Mc. Mimo në karik si gjithmon çik me taktik. Saktë. çikë me taktikë.<br style="box-sizing: border-box;" />Taktika është fjala kyç.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndërsa mbrëmë në mes të natës e vapës dal me mikun tim Igin, shkojmë në një klub, për një gotë, një moment fillon një këngë e një repereje te 2020-tës. Muzika sigurisht super, por teksti…<br style="box-sizing: border-box;" />Kjo është arsyeja e këtij shkrimi. Teksti ishte një horror i vërtetë. Fjalë pa sens, të lidhura bashkë vetëm si shfryrje, ngrefje, pështytje ndaj tjetrit, teksti plot me <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">cancel culture</em>, dhe një, dy, tre, shumë, tërë gocat dhe çunat qark në klub që këndonin çdo fjalë, tërë pasion. Pas saj filloi një tjetër këngë e tillë horror, dhe e njëjta histori, i njëjti reagim, të tërë këndonin në një zë, çdo fjalë, çdo veprim të klipeve, aty në vend. Vajza e djem të bukur si yje, që këndonin fjalë të përçarta e ngjanin si turmë të zotëruarish nga ndonjë djall i vogël i debilizuar.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Gjëja më e pamundur në jetë është t’i shkosh kundër kohës. Koha ecën para, bashkë me fenomenet e reja, modën, frymën e kohës, dhe atë çka koha nxit, në terma inteligjence kolektive. Por ama, kjo nuk na pengon të mos gjykojmë atë që mendojmë të mirë e të keqe, atë që mendojmë të zgjuar apo idiote.<br style="box-sizing: border-box;" />Sigurisht nuk jemi për luftë brezash, nuk kemi probleme me muzikën e kësaj kohe, shijojmë ritmin, kërcimin, hip hop-in, twerkun, smoke grwn shit e tërë efektet. Asgjë e panjohur në këtë diell.<br style="box-sizing: border-box;" />Por ajo që shqetëson, ajo që duket e zymtë, e tmerrshme, e errët në të ardhur, jane tekstet. Mungesa e mendimit, e ngacmimit, e lojës, e stimulit. Mungesa e figurave letrare, varfëria e mendimit, reduktimi i retorikës në dy-tre batuta, në lekë, makina, mall, të fortë dhe kurva. Dhe goca të forta sigurisht, që bëjnë lekë dhe s’pyesin për kënd.<br style="box-sizing: border-box;" />Për sa kohë që i dëgjojmë e argëtohemi, ne njerëzit që e kemi mbushur korteksin me poezi e tekste të artistëve të epokës kur truri ende punonte, ne është e vështirë të na ndikojnë këto tekste më shumë se argëtimi i lehtë i një nate vere. Por kur sheh një brez të tërë 16, 18, 20 vjeçarësh, që rriten, fomohen, iu merr formë mendimi, truri nga këto vargje e rima të meta; kur sheh tullat e para që vendosen në trurin e atyre që kanë lindur në vitet 2000 e tutje, janë këto lirika demente, atëherë e ardhmja është shumë e zymtë në dukje. Kultura e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">cancel culture</em>, e mendimit të shkurtër, të shpejtë, fast food, e rrugës së shpejtë, e mospërqendrimit, e shpejtësisë për askund, e të mospasurit qëllime e plane, veç të tymosurit bar e të bërit lekë nga ajri duke ndenjur te cepi I rrugës, kjo lloj kulture po pjell kuçedra. E këto kuçedra, do trashëgojnë botën nesër. Ndaj më vjen në mend një batutë e dikujt: “Mos flisni ç’botë do t’u lëmë fëmijëve, por ç’fëmijë do t’i lëmë botës”.<br style="box-sizing: border-box;" />Do kurajo shumë të shkruaj mbi këtë temë, që më pozicionon në hapësirë e kohë si brez i vjetër. Por do të jesh vërtet cinik, i hidhur, i keq, e do edhe më shumë kurajo të rrish pa folur mbi këtë temë.<br style="box-sizing: border-box;" />Muzika e hip hop-i në veçanti, nuk janë edukatore. As nuk janë përgjegjëse për të rritur brezat përkatës. Muzika është ajo që eshtë, gjuha e parë, ajo më e drejtpërdrejta, ajo vjen drejt e nga kulla e Babelit e u flet të tërëve drejt e në qendër. Mënyra më e thjeshtë dhe primare e komunikimit, pa asnjë kufi.<br style="box-sizing: border-box;" />E nuk e dimë në është veza apo pula, në eshtë koha që prodhon muzikën, apo muzika që farkëton kohën. Por unë nuk jam aq trim sa të mos reagoj, kur më trazohet stomaku nga të tilla vargje:</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Tri vija addidas une i nuhas</em><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><br style="box-sizing: border-box;" />Si lule 8-mars, coke edhe hash<br style="box-sizing: border-box;" />Sytliash kerrit ja dhash shume gaz<br style="box-sizing: border-box;" />E e bona zhyll permbas<br style="box-sizing: border-box;" />E i thash shoferit shko laje…<br style="box-sizing: border-box;" /></em><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><br style="box-sizing: border-box;" /></em><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ça po don prej meje çe pak fam ta jap, like WTF.<br style="box-sizing: border-box;" />Diamonds on my wrist, diamonds on my neck, like WTF.<br style="box-sizing: border-box;" />Beli holl për mas për para t’çume, like WTF.<br style="box-sizing: border-box;" />Give me give me mula-la, WTF, WTF…, </em>që janë guri i themelit i mënyrës së mendimit, e krehëri që kreh trurin e brezit lindur më 2000 e tutje.<br style="box-sizing: border-box;" />Mirë ne, jemi brezi i rrëmujës, produkt i rrethanave të kohës sonë të rrëmujshme, po ky brez, do jetë brezi i bërë dru? Brezi i drunjtë?<br style="box-sizing: border-box;" />Mundet fare mirë që ka një konspiracion okult për të prodhuar qënie njerëzore të thjeshta e primitive me kërkesa minimale kafshërore, të cilët drejtohen e kontrollohen më kollaj, e gjërat për kontrolluesit shkojnë vaj. Ose mund të jetë që koha po thjeshton gjërat në atë mënyrë që po na rikthen drejt kafshës sërish, si varianti më i thjeshtë i mbijetesës dhe evolucionit. Por më pëlqente koha kur gjërat ishin të komplikuara e të bukura. Kur mendja ishte me shumë pyetje e me shumë pak përgjigje, ende njerëzore.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-47888097104329598112021-07-05T07:57:00.001-07:002021-07-05T07:57:25.251-07:00RockRrëmujë 15 - Sex and Violence, melody and silence - Dithyramb për Zotin e Rock<p><br /></p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdV155KQ_v2t1sczXU0u4taxA5wJWGLuB9WWYwQV5e3m7iuRTN9s4CneF0-czPC2MRfVlPlzIbu1JbXgCAbxKoI9bYpPwEWWiCqxOmIhO4liHJXmCB-2mOR89kAxkLXmijvbDwpCzf2NxU/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdV155KQ_v2t1sczXU0u4taxA5wJWGLuB9WWYwQV5e3m7iuRTN9s4CneF0-czPC2MRfVlPlzIbu1JbXgCAbxKoI9bYpPwEWWiCqxOmIhO4liHJXmCB-2mOR89kAxkLXmijvbDwpCzf2NxU/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><p><br /></p><p><br /></p><p> <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: medium;">“… ja pse poezia më thërret kaq shumë. Sepse është e përjetshme. Për sa kohë ka njerëz, ata do mbajnë mend fjalët dhe kombinimet e fjalëve. Asgjë tjetër nuk mund t’i mbijetojë një holocausti bërthamor veç poezive dhe këngëve. Asnjëri s’mund të mbajë mend një roman të tërë. Asnjëri s’mund të përshkruajë një film, një skulpturë, një pikturë. Po për sa kohë ka qënie njerëzore, këngët dhe poezia do vazhdojnë.”</span></em></p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"><br style="box-sizing: border-box;" />Janis Joplin rrëfen që Paul Rothchild, producenti i të dy atyre, e prezantoi me personazhin në një festë, duke menduar që djalit duhej t’i rregullonte shijet me një femër të staturës së tij, dhe asaj t’i prezantonte një mashkull mjaftueshëm të çmendur e të fortë për të.<br style="box-sizing: border-box;" />Ai u afrua, tregon Joplin, ishte i ëmbël, simpatik, i kulturuar, delikat, dhe shumë i ndrojtur. Po më pëlqente vërtet, e po mendoja të dilja me të. Pas një ore, e shumë gotash, ai u bë agresiv, fjalaman, i rrëmbyer, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">pusher</em>, ngacmues, tentoi shumë fort në drejtim tim, deri sa i thashë më rri larg, dhe i them Rothchild të më shoqëronte jashtë feste. Ai më ndjek pas, e qëlloj, zhduku i them. Kjo është femra që më pëlqen thotë ai, e unë futem në makinë, ai varet pas makine, e zvarritej nga pas duke qeshur e bërë si i çmendur. Kaq. Nuk mund të isha kurrë me një person të tillë.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Pati Smith në epokën e urisë, shëtiste bashkë me Robert Mapplethorpe nëpër festa, ku shkonin veç për të ngrënë, e pasi ngopeshin mbushnin çanta për t’i marrë me vete. Ndërsa po mbushja qesen fshehtas duke parë majtas-djathtas, po ndihesha e kënaqur, e ngopur dhe e fshehtë, kur dëgjoj një zë. “Pse nuk merr dhe nga këto?” Kthej kokën e shoh një tip me flokë të gjata ulur në një kolltuk, i zdriluar, veçmas të tjerëve, në qetësi nga rrëmuja e festës, që më tregon me një fytyrë të argëtuar e me një zë pa ngjyrë e pa intonacion, ca pjata që nuk i kisha parë diku aty. E falënderoj, marr pjatat i hedh në qese, dhe ia mbath me të shpejtë nga festa. Pas pak u ndërgjegjësova që festa ishte e grupit, dhe ai që më foli ishte Morrison vetë.<br style="box-sizing: border-box;" />Është bindja ime më e madhe, se kriteri kryesor, atributi i parë i Zotit, është mosqenia e tij. Ndaj, ky është një shkrim për atë që, si dje 50 vjet më parë, vdiq, kaloi në mosqenie, përtej portave, kalëroi gjarprin e madh, për t’u kthyer në zotin absolut të rockut. James Douglas Morrison, Jim, Jimbo. Mr. Mojo Risin.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Të dy dëshmitë më sipër shprehin qartë personalitetin e çuditshëm e plot me kënde, kthesa e dritëhije të personazhit në fjalë. I ëmbël, i egër, i çmendur, i veçuar.<br style="box-sizing: border-box;" />Jim Morrison lindi një një familje ushtaraku me një disiplinë të fortë e rregulla të egra, (për të kuptuar, pasi u kandis nga vëllai a e motra, pas suksesit, të telefononte në shtëpi, mamaja e përgëzon, e mbështet, vetëm babai ka një porosi për ty i thotë – të lutet të presësh flokët. Pas kësaj, ai nuk foli më përfundimisht me Admiral Morrison e familjen.) Shpërtheu si këngëtari që ndryshoi shfaqen, dhe mënyrën e të krijuarit muzikë, dhe vdiq si poet e u varros ne Pere Lachaise në Paris.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Morrison, transformimi i parë, rockstari i parë që ndryshon lëkurët, gjarpri, i kudogjendur në tekstet e poezitë e tij. Një djalosh i vogël, 18 vjeçar, endacak në plazhet e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Venice Beach</em>, braktis shkollën e regjisë, dhe pasi takohet një ditë me Rey Manzarek e flasin për muzikë, pas këtij momenti lindin <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The Doors</em>.<br style="box-sizing: border-box;" />Morrison nuk ishte muzikant. Nuk ishte këngëtar. Nuk kishte kënduar kurrë në jetë të tij. Nuk kishte kulturë muzikore. Ai thjesht kishte një koncert në kokë. Dhe ka 60 vjet, që bota dëgjon koncertin e tij.<br style="box-sizing: border-box;" />Morrison është singularitet, pjellë e rrethanave, rreptësi në familje, kulturë, libra, lexime, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Blues</em>, indianë, shamanë, kultura tribale, ekzistencializëm, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">beat generation</em>, Bob Dylan, Beatles, poetë të mallkuar, Rimbaud e Bodlaire, rock n’roll vdiq, diçka tjetër do krijojmë, udhëtime mendore, drogë, Huxley, Bergson, Sartre, William Blake, e në djall të gjitha, alkool, bare, femra, seks, dhe vdekje.<br style="box-sizing: border-box;" />Nisa të shkruaja kur isha 6 vjeç, vjershat e para. Pastaj ndodhi fëmijëria. E në djall poezia. Deri në vit të parë gjimnaz, kur dëgjoj Roadhouse Blues. Një <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">blues rock</em> i bukur, por më shumë se kaq. Më shumë se muzikë. Sapo mendon se po dëgjon një këngë pijanecësh që tregon udhëtimin në kërkim të gotës e femrës së radhës, vjen fraza e çmendur, “<em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">the future is uncertain and the end is always near”.<br style="box-sizing: border-box;" /></em>Flasim për të ardhme, për fund, për vdekje. Këtu ka diçka që nuk është vetëm <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">rock</em> e kaq, është më tepër. Po çfarë?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe nis të gërmoj <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The Doors</em>. Dhe zbuloj <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The End</em>. Dhe që nga ai moment, asgjë nuk ishte më njësoj. Butonat e mi u shtypën, thellë diku në erresirën e brendshme, digat u thyen, dhe gjithçka që ka të bëjë me artin e krijimin, shpërtheu egërsisht.<br style="box-sizing: border-box;" />Nuk më bëri përshtypje kurresesi <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">“father I want to kill you, mother I want to fuck you”. </em>Ishte referencë shumë eksplicite e Frojdit, për shijet e mia. Por, tingujt, figurat, metaforat, zëri, mistika, udhëtimi në vetvete.<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe ky ishte momenti, kur unë nisa të rishkruaja. Tekste këngësh, poezi, natën, në errësirë, me ndonjë gotë të fshehtë, me ndonjë cigare të fshehtë ne ballkon.<br style="box-sizing: border-box;" />Engjëlli i ferrit. Po. Morrison i mësoi tërë brezave, që muzika nuk ishte më <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">rock n’roll</em> për t’u kërcyer; nuk ishte më argëtim, por diçka më shumë. Një çekiç që të godet e të ndryshon jetën. E pastaj vdes.<br style="box-sizing: border-box;" />Një këngëtar i ëmbël, një dashurues, një djalë emocional, një djall, zëri demoniak, spërdredhjet në skenë, mistika, seksualiteti, droga, mospërmbajtja, thyerja e rregullave, dalja nga kontrolli, zjarre, fluturime, e pastaj shamanizëm, shkretëtirë, natyrë, një Dionis endacak që shtrydh rrushin e bën verë, nën pemë, nëpër pyje, që shtrydh gjinjtë e bën dashuri. Një intelektual që jep mendime të thella, të kulturuara, që flet e ngre polemika me gazetarët. E sapo dikush mendon se kemi një <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">entertainer</em> të mrekullueshëm amerikan, Morrison djeg skena e nxjerr penisin turmës, zihet me policët, arrestohet në skenë, e gjërat bëhen të komplikuara. Alkooli e nxjerr nga loja, s mban mend tekstet, i bie të fikët në skenë, e loja është duke u prishur. Shteti Amerikan, shoqëria puritane amerikane, biznesi i argëtimit nuk e përtypin dot një krijesë të tillë të zotëruar nga djalli.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Asgjë e tillë më parë nuk kishte ngjarë. Më pas, Ozzy, Led Zeppelin, Aerosmith, Motley Cru, Queen, Guns n’Roses kanë bërë jetë vërtet të çmendur, ekseset janë të pafundme, librat nuk i mbajnë çmenduritë e rockstarëve, por… por, të tërë çka erdhën më pas ishin kafshuar në qafë nga Morrison, nga vampiri origjinal. Thelbi, ai thelbi i errët pulsues i të tërëve ne, kur gjithçka shkon mirë, kur struktura është e plotë, kur jeta është brilante, ai thelbi i errët, humnera, thërret, dhe askush nuk ka këllqe ta përqafojë si Morrison. Obsesiv për vdekjen, mistikën e saj, një pjellë e portave të Hadit dhe festës së Dionisit, ai thërret në humnerë, e humnera i bën eko. Askush më pas, kaq ndërgjegjshëm nuk ka bërë diçka të tillë.<br style="box-sizing: border-box;" />Morrison vdiq 27 vjeç. Rrethanat e vdekjes janë ende okulte. 12 vjet më i vogël se unë tashmë. Dikur ishte idhulli im. Më pas e vrava. E përbuza. Unë nuk besoj në njerëzit që vdesin. Në njerëzit që nuk fitojnë kontrollin mbi botën dhe jetën. Më pas fitova sigurinë time, u rrita dhe u pajtova me Morrison. Secili jetën dhe vdekjen e tij. Por pakkush më ka mësuar të jem ky që jam, si Morrison e ka bërë. Jim nuk ishte muzikant, nuk ishte shkrimtar, nuk ishte regjizor, nuk ishte këngëtar, nuk ishte rockstar, nuk ishte pijanec ordiner që zhgërryhej bareve të dorës së fundit, nuk ishte drogaxhiu heroinoman, nuk ishte poeti, seks simboli, dashuruesi, nuk ishte asgjë. Ishte njeri i zakonshëm, që bëri atë që deshi, që arriti të bënte gjithçka, e jetoi jetën në tërë fuqinë, me tërë motorët ndezur. Derisa u dogj plotësisht.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndaj, titulli i shkrimit, marrë nga kënga e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">The Verve</em>, është saktësisht ajo çka Jim ishte e ne të tërë jemi, e pranojmë apo jo; seks dhe dhunë, melodi dhe heshtje. Këto janë katër përbërësit e krijimit. Qoftë ky, fëmijë i ri apo libër i ri, apo çdo formë e re që lind. I imi dhe i joti.<br style="box-sizing: border-box;" />Përtej parave, karrierës, zyrave, taksave, luksit, shampanjës, halleve, vuajtjeve, taksave, qirave, ëndrrave me gjellë pasanikësh, suksesi, kostumesh, adhurimi, vëmendje; përtej tërë gjërave tokësore që formojnë strukturën sociale të botës dje e botës sot, gjendet një kopësht i veçuar, një pyll i magjepsur, një shkretëtirë me diellin në perëndim, një tokë e errët, fertile, antike, një natë prehistorike, një vend plot humus ëndrrash, çarçafë të enjtur me lëngje njerëzore, dashuri, emocione, kujtesë, nostalgji, dhe fund. Për ata që do vijnë, e për ata që ishin. Atdheu i vërtetë i njeriut. Toka e shpirtit të tij. Aty na shpie Anija e Kristaltë e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Doors</em>, me kapiten Jim. Kush ka kurajo, le të jetojë.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-87233322284927428722021-06-28T09:29:00.002-07:002021-06-28T09:29:13.905-07:00RockRrëmujë 14 - Fast food mediatik, dhe dy zonjat që i bënë lak vdekjes<p> <br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2qcE8-t6h3676WOnSxHY06dIkpxaQ2i-ExnwAxJx9KBQ2cvLSwX9LQedlgdOgzfwkUNYWLK-XKWa2FHIhXMyqM6ewqWI-mjJt1PrCZwHjF8dtrG-MiTF0UDSpmzZJ4asvY6uhlvzuU1pA/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2qcE8-t6h3676WOnSxHY06dIkpxaQ2i-ExnwAxJx9KBQ2cvLSwX9LQedlgdOgzfwkUNYWLK-XKWa2FHIhXMyqM6ewqWI-mjJt1PrCZwHjF8dtrG-MiTF0UDSpmzZJ4asvY6uhlvzuU1pA/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"><br /><br /><br />Në një studio televizive, në më të famshmen studio televizive në Shqipëri, drejtuesi kishte mbledhur 8 të ftuar nga bota e letrave, midis te cilëve dy miq të mitë, për të folur për letërsinë bashkëkohore shqipe, apo për letërsinë, apo për sugjerime për letërsinë, këtë s’e kuptova dot, por me çfarë kuptohej, tradita e egër e emisioneve të plazhit po afron, e këta njerëz të letrave a të gazetarisë, duhej të sugjeronin letërsi të mirë që lexuesit shqiptarë në prag pushimesh të shfletojnë nga një zhytje në tjetrën e nga një foto në tjetrën. Dhe ç’ngjau? U përmend Kadare, të paktën dy-tre herë nga shumica e tyre, pastaj u bënë ca qoka, sigurisht duke bindur veten që nuk po bëhen qoka, pastaj u thanë ca preferenca letrare, pastaj ca sugjerime qe shkonin nga Shekspiri te Ariosto, nga Balzaku te Gëte, nga Homeri te Gjergj Elez Alia, nga Meshari te Komedia Hyjnore.</span><p></p><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Sigurisht unë e ekzagjeroj pak, por vobektësia e titujve, mosnjohja e panoramës letrare të re shqiptare, errësira dhe lodhja nga letërsia ku e orientojnë të tillë programe lexuesin, sigurisht do ta shqyejnë </span><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">në insta’stories</em><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"> dhe </span><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">facebook likes,</em><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"> që janë shumë më të thjeshta e demokratike se sugjerimet e librave në këto lloj formatesh.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Kështu, zbulohet një problem vërtet shumë serioz, për të cilin kisha kohë që doja të shkruaja diçka. Televizionet shqiptare. Dhe radiot shqiptare. Të dyja janë katastrofë, në programim dhe tema. Nuk flas në cilësinë e ekspertit të komunikimit as të televizionit, por nuk duhet të jesh profesor në gazetari që të kuptosh dy mundësitë e të bërit televizion ose radio. E para, është t’i shkosh pas shikuesit, dëgjuesit, pra klientit tënd.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Në profesionin tim si dentist, kjo përkthehet në dhëmbë të bardhë, njëtrajtësi buzëqeshjeje për tërë pacientët, humbje identiteti, buzëqeshje të pre-fabrikuara, dhe para të sigurta në një sugjestion kolektiv. Është diçka pak a shumë si bërja e buzëve, mollëzave e çdo lloj ndërhyrje tjetër në këtë kulturën pop të sëmurë prej </span><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">duck face,</em><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"> ku tërë vajzat duken njëlloj.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Dhe televizioni dhe radio që ndjekin kërkesat e dëgjuesve dhe shikuesve, që duan të tërheqin sa më shumë shikues, duke iu ofruar ushqimin e shpejtë e të pre-fabrikuar, krijojnë kështu debilitet të ndërsjelltë, ndjekës të debilizuar, që shohin me endje dhe eksitim, fjala vjen, njerëz gomerë që zihen me rripa në studio televizive, apo modele suksesi të çunave dhe gocave që janë gati të shesin brekët për famë dhe dy lekë, apo ato modele suksesi që babi e mami u kanë siguruar gjithçka e këta mund të shëtisin me lagen me shampanjë e nganjëherë shqypin njerëz. Por ok, se shkrimi im nuk eshtë didaktik, secili e jeton jetën si mundet në mendje të tij, për aq mendje sa ka. Ama, ky tip televizion-radio që i shkon pas shikues-dëgjuesit të tij, këtë produkt të vobektë do prodhojë.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Mundësia e dytë e të bërit televizion dhe radio, është ajo e origjinalitetit dhe e standarteve të larta. Që dentisti mos të të rrafshojë dhëmbët e tu origjinalë për të t’i berë të bardhë e fallco, që të fitojë dy lekë më shumë. Që estetisti, kur nuk është e nevojshme apo kur je në moshë të re, mos të pranojë të të bejë si fytyrë të pre-fabrikuar hiret e tua natyrale. Televizioni dhe radio e modelit të dytë, janë ata që përcaktojnë atë që shikuesi e dëgjuesi duhet të marrë. Ngrenë audiencën e tyre, rrisin nivelin, mësojnë gjëra të reja, investojnë në mprehtësi dhe kulturë. Unë personalisht, televizion nuk shoh, por radio dëgjoj – thuajse vetëm disa radio të zgjedhura italiane. Dhe vazhdimisht habitem me kulturën, seriozitetin, ndjeshmërinë ndaj ngjarjeve sociale të nxehta italiane e botërore që kanë drejtuesit aty. Habitem vazhdimisht me moshën e tyre, me të trajtuarit e radios me seriozitet, profesionit të tyre prej drejtuesi radioje me rëndësinë që këtu te ne ende nuk njihet, ndoshta që pas bumit dhe ikjes së Tanit të Topit.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Habitem me muzikën, informacionet kulturore që nuk kanë asnjë lidhje me prapanicat e Kardashianeve, por me muzikë të mirë e kulturë të shëndetshme. Ndërsa në radiot shqiptare dëgjon të zgërdhira kakofonike e biseda si në kafe të një klase të tërë gjimnazistësh të rrëmujshëm, në radio greke dëgjon të transmetojë nga Dua Lipa te David Bowie, e të flasin në diapazone nga Audrey Hepburn te Jacques Lacan.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Këto janë dy mundësitë e të bërit radio, televizion, por edhe muzikë, dokumentarë, edhe letërsi madje.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Kështu, mund të bësh letërsi me porosi, që të lexojnë dynjaja sot e të harrohesh sapo kalon një vajzë e bukur me bikini aty pranë, Por, mund të bësh letërsi e t’i bësh lak vdekjes, shumë kohë pasi ty të ka ikur koha e të kanë mbirë pemët sipër.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Meqë ky shkrim nisi nga sugjerimet për letërsinë, do ta shfrytëzoj për të sjellë në vëmendjen e lexuesit dy zonja. Dy zonja të vdekura. Por që vazhdojnë, sot e tërë ditën, të trondisin.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Marguerite Duras dhe Agota Kristof.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Para ca kohe, një mike e imja më pyet me insinuim: “Ajo Agota Kristof, e lexova, nuk m’u duk ndonjë gjë.” Unë e kisha dëgjuar vetëm si emër, e përgjigjia ime ishte epike injorante: “Një shkrimtare që quhet si varianti lindor i Agata Christie nuk mund të thotë diçka të rëndësishme”. E kështu, deri ditën që miku im poet, Julian Zhara, ndërsa i rrëfeja për romanin që po shkruaj dhe stilin që po përdor, më shpreh se duhet te lexoja me çdo kusht “Trilogjia e Binjakëve”. Dhe se ky ishte një libër që mund të të ndryshonte konceptin mbi letërsinë. Duke parë kulturën letrare e argumentimin e Julianit, e mora seriozisht këtë vëmendje, dhe u vura të peshkoja Kristof. Dhe vërtet, që në faqet e para kuptova opusin madhështor në të cilin kisha rënë. “Trilogjia e Binjakëve” është një libër për vdekjen, për jetën, për skutat dhe errrësirën dhe dritën e njeriut, i vendosur i tëri në Luftën e Dytë Botërore dhe pasluftën komuniste në Hungari. Por as lufta, as vendi, nuk kanë ndonjë rëndësi në rrëfim. Personazhet dhe veprimet e tyre, kanë. Ajo që është vërtetë e veçantë, është stili i saj, duke qënë se Kristof zgjedh të shkruajë në frëngjisht, gjuhë jo e saja, kemi një rezultat sintetik, magjik, të ngjeshur e të egër, që hap diskutime mbi funksionin e gjuhës në letërsi.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">E dyta, ose e para, Marguerite Duras, “Dhjetë e gjysmë e mbrëmjes në verë”. Me vdekje dhe dashuri, me seks dhe tradhëti, me pije dhe dehje, dhe arrati, është një Long Island, a një Papa Doble që të bie në kokë e të trullos me frymën prej alkooli e bimësh të thara e cigareje e guximi të Duras. Duras është një shkrimtare poetike e rrallë me stil të vagullt, të mjegullt, me teknikë shumë moderne të përroit të ndërgjegjes përzier me shkurtësinë e spontanitetin dhe peizazhet e Hemingway. Do ta kishin zili dhe ai vetë dhe Joyce narracionin e saj. Dhe ky rrëfim është nga ata trazuesit, që mund të lexohet edhe në breg të detit, edhe me rrobat e detit të lagura, po kurrë nuk mund ta shpëlash nga mendja ndjesinë që ky libër të jep. Duras luan fort me ndjesitë tona, ato më njerëzoret, më të zakonshmet, e më rikujtoi edhe një herë që letërsia nuk është krijesë empirike, por një egërsirë e rrezikshme dhe e ëmbël që rri qetë dhe gati, aty, te këmbët e tua.</span><br style="box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;" /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Kështu, kaq mund të bëj për ju, Duras e Kristof.</span>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-35886687975057915712021-06-21T08:27:00.002-07:002021-06-21T08:31:47.955-07:00RockRrëmujë 13 - Vlera e jetës<p><br /><br /><br /> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRd3P164n-9gyP542D8S55JAbdNaH-FeVfDLO67WM5yjPoO91mU-ZkbIvcMipK9yylzKKXKQ3ncIl8aFasnWfOwyhLKEWWuxQrhVqSc-muBEzqV-UXztMtn1-89eG7AGiiMRWP10sW-g0w/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRd3P164n-9gyP542D8S55JAbdNaH-FeVfDLO67WM5yjPoO91mU-ZkbIvcMipK9yylzKKXKQ3ncIl8aFasnWfOwyhLKEWWuxQrhVqSc-muBEzqV-UXztMtn1-89eG7AGiiMRWP10sW-g0w/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"><br />1.</span><p></p><div><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif;"><span style="font-size: 20px;"><br /></span></span></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Po e ndaj këtë shkrim në dy pjesë. Rrugës së mendimit mbi vlerën e jetës, po përdor RockRrëmujë për të tërhequr vëmendjen mbi kancerin.<br style="box-sizing: border-box;" />Brenda pak më shumë se një viti, dy femra, mike, njerëz të afërt për mua, humbën betejën dhe jetën. Eni dhe Lona, të dyja në moshë shumë të re. Të dyja personalitete shkëlqyese, të forta, plot shpirt, humor dhe dashuri për jetën. Të dyja jetuan fort dhe luftuan deri në fund. Jeta ishte pulsuese dhe dëshiruese brenda tyre. Por vjen një moment dhe kjo makineri që kemi në shërbim fizik, dështon. Dhe njeriu vdes. Të gjithë do vdesim. Jeta njerëzore është shumë e shkurtër, kur e mendon. Por nganjeherë shkurtohet edhe më. Ndaj, ato që mund të bëjmë janë dy gjëra:</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E para, kanceri vret. Të kujtohemi se duhen bërë kontrollet rutinë, e duhet me qenë në vëmendje të plotë, sepse vetëm të kapurit në kohë të sëmundjes, të vë në avantazh ndaj saj.<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe e dyta, kur njeriu vdes, trupi udhëton në Nënbotë dhe shfaqet para Osirisit. Ai vendos zemrën në peshore, e në krah tjetër, për gur peshe, ka një pupël. Kur zemra jote peshon më lehtë se pupla, ti je i denjë të vdesësh e të kalosh portën për në botën e përtejme.<br style="box-sizing: border-box;" />Vlera e jetës, e shkurtër apo e gjatë, është të jetosh bukur, fort, vetëdijshëm që gjithë sa kemi këtu është vetëm jeta, asgjë më shumë.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">2.<br style="box-sizing: border-box;" />Duke biseduar me miq nga Kosova e Maqedonia, në fjalë e sipër, dikush tregon për Mimozën, njërën nga miket e pranishme, që në moshën 16 vjeçe kishte qenë jo vetëm në luftë për çlirimin e Kosovës, por dhe ishte plagosur në një aksion. Dhe ishte e vetmja e grupit të saj, e mbijetuar.<br style="box-sizing: border-box;" />Kjo gjë më shokoi, dhe për herë të parë pata një vizion të qartë mbi Shqipërinë e Shqiptarinë.<br style="box-sizing: border-box;" />Kisha përballë njerëz që kishin qenë në luftë për një qëllim. Për të çliruar vendin. Kishin marrë armët, ishin përballur me vdekjen, në moshë të njomë; vajza kishte qenë vetëm 16 vjeçe në luftë. Për të fituar lirinë. Të vesh jetën në shërbim të një ideje të pastër.<br style="box-sizing: border-box;" />Ç’ mbaj mend unë, një moshatar prej Shqipërie, i atyre të mbijetuarëve të luftës çlirimtare të Kosovës për të njëjtën kohë, pak a shumë? Luftë. Luftë në ’91. Luftë në ’97. Luftë në ’98.<br style="box-sizing: border-box;" />Luftë, ku s’dihej armiku. Ku s’kishte armiq. Në fakt, të tërë ishim armiq. Ku duhet të ruheshe të dilje nga cepat e rrugës. Ku s’duhej të kaloje afër tabelave që merreshin shenjestër. Ku si tërë fëmijët, në vend të grindeshim me grushta, një sherr banal mund të ishte me pistoletë, por dhe me bomba.<br style="box-sizing: border-box;" />Nuk ka asgjë të ekzagjeruar në këto ngjarje, madje shumë prej jush e dinë që ka shumë më shumë, shumë më keq.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ashtu si vajza luftëtare, dhe unë kam rrezikuar jetën në ’98. Ndërsa rrija mbi një tarracë pallati ngjitur me portin, në Durrës. Sheshi i trageteve ishte mbushur plot me njerëz, familje me fëmijë që donin të hipnin në një peshkarexhë e të niseshin drejt Italisë. Një moment, ndërsa njerëzit vazhdonin dyndeshin, anija mbushet aq plot, sa njeri nga organizatorët, ngjitet mbi kabinë e qëllon me automatik sipër kokave të njerëzve që t’i trembë. Atë sekondë, nga lëvizja e dorës së tij në ajër, një plumb pa adresë fluturon anash kokës sime. Dhe jeta më shpëton për një rastësi banale të lëvizjes së dorës së rambos sipër peshkarexhës. D.m.th., jeta ime ishte fryt i rastësisë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Vitet ’91, ’97, e ‘98 kanë dhjetra analiza, e s’dua të flas për ngjarjet në këtë shkrim. Ajo që më intereson vërtet, është diferenca mes dy ngjarjeve. E jetës së Mozës, që plagoset e rrezikon jetën me qëllim e vullnet për të arritur lirinë. E jetës së atyre afro 80 shqiptarëve që iu bashkuan UÇK-së e ranë dëshmorë. Dhe ngjarjes sime, apo qindra shqiptarëve që kanë rrezikuar jetën… Kot. Me një armë në dorë, duke luajtur luftash ‘prej vërteti’, të gjithë kundër të gjithëve.<br style="box-sizing: border-box;" />Kjo ka regjistruar në ADN tonë cerebrale që përgjigjet për kujtesën, pavlerësinë e jetës. Humbjen e saj kot më kot.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe, kur jeta nuk ka vlerë, ç’ vlera të tjera mund të ketë? Si mund të ketë ideale? Si njerezit mund të synojnë drejt organizimit social dhe drejtësisë? Në një vend ku jeta është regjistruar në kujtesë se nuk ka vlerë, përse duhet drejtësia?<br style="box-sizing: border-box;" />Ndryshe nga ne, shqiptarët e Kosovës e njohin mirë vlerën e jetës. E njohin vdekjen po aq mirë. Çdo fis ka dëshmorë. Dhe këto jetë të humbura, nuk shkuan dëm, por në shërbim të idesë së madhe. E kjo gjë, ka regjistruar në ADN e trurit të shqipos së Kosovës idenë e disiplinës, hierarkisë dhe idealit. Idenë e Atdheut. Shkurt, sakrificat e qëllimshme të jetës i kanë bërë njerëz më seriozë e asfare cinikë, si thuajse tërë shqipot e Shqipërisë. Nuk tallen me vlerat, me idetë, mbi të gjitha, nuk tallen me veten. E kjo fisnikëri i rri përballë çmendurisë shqiptare të luftrave donkishoteske e njerivrasëse.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ja pse, edhe lëvizjet patriotike në Dardani janë më të vërteta. Ja pse, aty ka besim midis njerëzve. Ja pse, atje lart njerëzit nuk janë cinikë, tallës, dyshues, përbuzës, të nevrikosur, të çmendur, kuturu, të shpërqëndruar, si më së shpeshti këtu poshtë. Jo se ka njerëz më të mirë apo më të këqinj. Por ka njerëz që kapitalin e jetës e kanë vendosur te shtëpia dhe atdheu, e ka njerëz që e kanë shpenzuar si mallin më të lirë e të pavlerë.<br style="box-sizing: border-box;" />Ç’ mund të sjellë vlera e jetës, fisnikëri apo nihilizëm?</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-50224277726395243522021-06-14T09:13:00.003-07:002021-06-14T09:13:14.615-07:00RockRrëmujë 12 - Tre variacione mbi Këmbanën që bie, ose nuk bie<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhT5RUIetT0-3QwjCgo2eXlgnB4T0RswdC_Dl2GoLAXxN65aGiMYZHzKsHjalB-51nkri-Y8xeD27vnfyyQeFvVKyIQBpw61WlEksX_dcXagUEXenPz9ld-Y2hPKkpgiHTwcO98qD0ir2uk/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhT5RUIetT0-3QwjCgo2eXlgnB4T0RswdC_Dl2GoLAXxN65aGiMYZHzKsHjalB-51nkri-Y8xeD27vnfyyQeFvVKyIQBpw61WlEksX_dcXagUEXenPz9ld-Y2hPKkpgiHTwcO98qD0ir2uk/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif;"><span style="font-size: 20px;">Ishte viti 1940, kur u botua “Për kë bie Këmbana”. Hemingway e shkroi librin në Kubë dhe e përfundoi në New York, nga një hotel në tjetrin, të cilët ‘</span></span><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">by default</em><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">’ i bëri të famshëm. Libri ishte një sukses amerikan, pastaj botëror, duke e interpretuar të gjallë luftën e Spanjës që ishte një paradhomë e Luftës së Dytë Botërore. Në libër flitet per Jordan, që do minonte një urë midis Madrid dhe Segovias, për të penguar ofensivën e trupave Frankiste. Jordan dhe Maria. Dashurohen. Dëshira për jetë, në mes të rrezikut, luftës, pluhurit, bombave, frikës së vdekjes.</span><p></p><br /><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dashuria përballë idealit. Idealit për liri. Për të bërë atë që duhet për të mirën e përgjithshme, për të mirën e të tjerëve. “Për kë bie Këmbana” është sintezë e tërë mendimeve, idealeve, filozofisë së jetës së Hemingway-t. Rrezik, dashuri, seks, miqësi pa kushte, cameraderia, fjalë që erdhi pikërisht nga lufta e Spanjës. Nga Lufta ku, dashuria, ludusi i jetës, ashtu si Jordan dhe Maria, përballen me vdekjen dhe fitojnë. “Unë jam gjithmonë me ty, – i thotë Jordan Marias ndërsa ndahen, – do jem me ty kudo, do jetoj me ty”. Kjo është të kapërcesh vdekjen. Të ndash vdekjen me tërë njerëzimin, duke e pësuar të tërë, nga pak për një, e një për të tërë. Në këtë kuptim, poeti John Donne shkroi frazat e famshme poetike të cilat Hemingway i përdori për të shkëputur titullin – kurrë mos pyet për kë bie këmbana, ajo bie për të tërë, për këdo, bie njësoj edhe për ty. Duke sugjeruar kështu, se Spanja ishte tërë bota. Një kryevepër në të gjitha këndet ky libër i Hemingway-t, një libër koncept.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Pas 44 vjetësh nga romani, duke ndjekur fillin amerikan të krijimit, duke krijuar një histori me pak fjalë, <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Metallica</em>, më 1984 nxjerrin albumin e tyre “Ride the Lightening” dhe single-n e parë, “For whom the bell tolls”. Një nga sukseset më të mëdha të <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Metallica</em>, duke e çuar grupin e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">metal </em>në lartësitë më të mëdha muzikore. Kënga është kompozuar, të paktën pjesa e parë e saj, nga Cliff Burton, basisti i ndjerë, themeluesi i <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Metallica</em>.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Në këtë krijim të dytë të <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Për kë bie Këmbana</em>, nocionet ndryshojnë. Jemi në vitet ’80, muzika merr gjithë energjinë kolektive, sidomos muzika <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">rock</em> gëlon në gjakun e tërë njerëzisë, muzikantët janë heronj, shkrimtarët janë heronjtë e muzikantëve, të rinjtë ende nuk janë infektuar nga kostumet, aksionet e bursës, etja për para nuk ishte ende shtylla kurrizore e shoqërisë, fryma dioniziake e ludusit, jetës, ishte totalisht e shprehur përmes arteve, muzikës, nuk ishim ende larg nga <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Woodstock</em>, nuk ishim ende larg nga gjenitë artistikë të viteve ‘40 e ‘50 në artet figurative. E këtë frymë plot jetë, vite dritë larg vdekjes, dhunës, humbjes së jetës, qoftë dhe nëpër llogore apo duke dashur të marrësh kodrën, këtë frymë kundër vdekjes, e ngërthen pikërisht kjo këngë e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Metallica</em>, që edhe pse i referohet një libri që mitizon heronjtë dhe vdekjen, është diametralisht kundër vdekjes dhe thellësisht e përulur ndaj jetës dhe vlerës së saj absolute për çdo njeri. <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Metallica</em> krijuan përmes një kënge për vdekjen, një himn për jetën. Për kë bie këmbana? Koha marshon përpara. Kjo lloj këmbane <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">sui generis</em> të shkakton të rrënqethura, … koha, marshon, përpara, vetëm përpara. Je në një karvan, mos ndalo, merr frymë, shijo, sepse nga një moment në tjetrin, këmbana do bjerë për ty. Ankthi i pastër i vdekjes, i kthyer në motor jete.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe në vazhdën e rrëfimit, erdha te një ngjarje e vërtetë. Ndodhur para disa vjetësh. Durrës (por mund të ishte dhe Velipojë, dje, kur një burrë turist u mbyt në det). Gusht. Ditë e hënë. Plazh. Vapë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Diku nga mesdita ndodh një alarm. Dikush në det ka humbur ndjenjat. Disa djem e nxjerrin në breg. E shtrijnë në rërë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Njerëz kureshtarë mblidhen rreth e rrotull. E shohin. Ikin. Vijnë të tjerë. E shohin. Ikin. Roje plazhi nuk ka (as në Velipojë).</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Pas disa minutash vjen policia. E shohin. E prekin. Burri vazhdon të rrijë plandosur në breg. Ç’të bëjë? Nuk ka zgjidhje. Një njeri me ndjenja të humbura nuk çohet dot t’i dalë zot vetes. Pret nga të tjerët. Nga njerëzit.<br style="box-sizing: border-box;" />Njerëzit – policë lajmërojnë në radio. Japin e marrin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Njeriu në tokë, ndërkohë është bërë blu në fytyrë. Policët vijnë vërdallë aty rrotull tij.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Disa persona, marrin trupin e njeriut pa ndjenja dhe e vendosin në çimenton e verandës së një lokali aty. Lokali është plot. Njerëz që pijnë birrat, pijet freskuese, pa e prishur fort terezinë që te këmbët e tyre ndodhet një trup njeriu i plandosur.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ata më kureshtarët çohen pak, afrohen, e shohin dhe ulen sërish te pijet e tyre. Pas pak, qeshin.<br style="box-sizing: border-box;" />Pas 15 – 20 minutash vjen ambulanca. E shohin. Flasin me policët. Ulen dhe i masin pulsin. Me sa duket, njeriu ka vdekur. Njerëzit – mjekë, hipin përsëri në makinë dhe ikin. Disa vajza atypari, sipas bisedës së tyre janë studente gazetarie, bëjnë foto e <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">selfie</em> që ta kenë kujtim. Kujtim me një të vdekur, sepse një gjë e tillë nuk ndodh përditë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Policët kujdesen për kufomën. E hipin në një karrocë dore llaci, dhe e nisin për nuk dihet se ku.<br style="box-sizing: border-box;" />Para ca vitesh në Durrës, sot në Velipojë, nesër s’dihet se ku sërish, çdo ditë në ujërat e Mesdheut, në tentativë për t’u hedhur drejt perëndimit për një jetë më të shëndetshme e plot vlera, nëse duam ta zgjerojmë pak gjeografinë, thuajse çdo ditë vdesin njerëz. Nga pakujdesia njerëzore këtu, nga mizoria e luftës atje, nga moskokëçarja europiane dhe botërore, njerëz pa luftë, pa armiq, thjesht nga mekanizmat socialë botërorë, pa pasur asnjë mundësi të kundërshtojnë fatalitetin e fatit të tyre.<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe askund, nuk bie asnjë këmbanë. Sot jetojmë në kohët ku nuk ka sirena ambulance, e as këmbana kishe. Përpos atyre si efekte vdekjeje në rrjetet sociale. Sot, në epokën e tretë moderne, këmbanat nuk bien për asnjë, dhe asnjë nuk do të dijë për asnjë, veç nëse do bëjnë një foto bashkë për rrjete sociale. Sot ti poston, ndaj ekziston.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dikur bëhej luftë, kohët ishin primitive, automatiku, shpata, armiku, mund të të vriste ose mund ta vrisje. Për një ide, për liri, për miqtë, për atdheun. Pastaj lufta ishte e keqe, bota u zhvillua, u bë e ndjeshme, ndjenjat dhe emocionet u përpunuan, u rafinuan, jeta e njeriut ishte e shenjtë.<br style="box-sizing: border-box;" />Po sot? Çfarë ka shkuar gabim? Sot, në Shqipëri apo në botën e hiperzhvilluar, çfarë shkoi kaq keq, sa vdekjes i bëjmë foto dhe e postojmë në rrjete sociale? Çfarë ka mbetur tjetër për të shitur, për pak vëmendje e ca klikime më shumë? Çfarë mund të shitet më për para?<br style="box-sizing: border-box;" />Përgjigjen, uroj të mos na e japin këmbanat.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-47987149855809291642021-06-14T09:11:00.002-07:002021-06-14T09:11:19.850-07:00RockRrëmujë 11 - Mustaqe Amerikanolatine<p><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"><br /></span></p><p><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"><br /></span></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLJqWPwCbBI2MUmgynsvMNsDqg0gAuaMBen1KoN9uL3vorbCR2tQgfVi14flSUPmKJPdtOvrdQhyveVC1T3eczIIc07yGKmMFpAmmzeMU_X8Nj6IeAn3CkuidOhuQb3pcnrXG8T-Nl-zGO/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLJqWPwCbBI2MUmgynsvMNsDqg0gAuaMBen1KoN9uL3vorbCR2tQgfVi14flSUPmKJPdtOvrdQhyveVC1T3eczIIc07yGKmMFpAmmzeMU_X8Nj6IeAn3CkuidOhuQb3pcnrXG8T-Nl-zGO/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"><br /></span><p></p><p><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Ndërsa mendoja variacione temash për RockRrëmujë, i dhashë vetes lirinë e asocimeve dhe çudive që lidhin muzikën rock, me letërsinë. Besoj se asocimet janë aty fshehur. Dhe ndërsa krenohem se flas të dy gjuhët, të muzikës dhe letërsisë, zbulova në rravgim e sipër se ka krijesa që thonë të njejtën gjë në këto dy gjuhë të ndryshme. Ndaj ky shkrim është për dy nga këta demiurgë krijimi.</span></p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Të dy me mustaqe të zeza. Të dy ezmerë. Të dy kaçurelë. Të dy me gjuhën e mëmës, spanjishten. Të dy mahnisin botën. Të dy janë shamanë, thërrasin shpirtërat, i endin lart e poshtë nëpër botë plot ngjyra, në udhëtime për së brendshmi, të dy kështu shërojnë. Të dy janë magjikë. Njeri luan gishtat mbi gjashtë tela, tjetri mbi shkronjat e makinës së shkrimit a tastierës, për të prodhuar një botë ku gjithçka është e mundur. Njeri ka krijuar Samba pa Ti, tjetri Dashuri në Kohërat e Kolerës.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Të dy luajnë në rrafshe të luhatshme, në kufinjtë e mjegullt të mendjes; njeri ngacmon gruan e shokut, të një tjetër titani, Mario Vargas Llosas, tjetri predikon Zotin si predikues i së dielës nëpër kisha meksikane. Sigurisht, Marquez dhe Santana, e askush tjetër. Në mendjen time nuk mund të ekzistojë njeri pa tjetrin, si shprehje e të njëjtit shpirt amerikanolatin. Si mate me mustaqe. Si meskalinë me mustaqe. Si piramida inkase, kulte Maja, me mustaqe prej ari. Në xhungla mustaqesh të kreshpëruara ku rriten fëmijë të humbur, fshihen djaj të errët, pëshpëriten kode magjike, këngë fëmijërie kreole, breza të harruar, një kontinent i tërë me tërë fuqinë e tij të lashtë, magjinë e tij lagur nga dete, shtriga tribale, piratë të pamëshirshëm, droga woodstock-u, LSD, adhurim njerëzish që kercejnë me të njëjtin ritëm që buron nga rrëfimet e Marquez, me të njëjtën poezi që buron nga kitara e Santanës. Carlos dhe Gabriel. Askush deri më sot, nuk e ka bërë atë që ka arritur Santana në muzikë. Mjafton një notë, dhe kushdo njeri në botë, edhe njeriu më profan në muzikë, shqipton natyrshëm emrin e tij. Edhe kur nuk di të shqiptojë tituj, si: <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Black magic Woman, Smooth, Soul Sacrifice, Evil Ways, Europa, Jingo, Para los rumberos, jazz, soul, fusion, latin,</em> ritme karaibesh, të tëra bashkë, njeriu profan do thotë menjëherë; Santana.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Askush deri më sot, nuk ka bërë atë që bëri Marquez; çdo njeri në botë, e di kush është babaxhani me fytyrë qejfliu, pijetar tavernash; thuajse çdo njeri në botë, e urren apo e dashuron, por ama e di çdo të thotë <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">100 vjet Vetmi</em>, apo të dashurosh në Kohërat e Kolerës. apo të vdesësh nga një Vdekje e Paralajmëruar, apo të vijë Ora e Ligë. Apo të ndjekësh Gjurmët e gjakut të saj në dëborë. O të shohësh Sy qeni të kaltër. Dhe të dy bashkë flasin për Dashurinë e Demone të tjerë.<br style="box-sizing: border-box;" />Marquez merr Nobel për letërsinë me fluoreshencën e tij. Santana është i vetmi njeri në historinë e muzikës që ka fituar 9 çmime Grammy me të njëjtin album, Supernatural. Gjithkush që ka dëgjuar Supernatural, është si të lexonte për herë të parë ose të dhjetë “Njëqind vjet vetmi”. Çdokush që ka lexuar realizmin magjik të Marquez, ka prekur në çdo faqe, tingullin e përzier nga karaibet në Afrikën mëmë të Santanës, duke shëtitur tregim më tregim, faqe më faqe, nga <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Jazz, Blues, Rythm and Blues, Rock, afrosound, Salsa, Cha Cha, Rumba</em>, e çdo muzikë karaibike ose jo.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Marquez e lexon në biografinë e tij të papërfunduar; ka ëndërruar çdo ditë në të ri të tij, të ishte muzikant rruge. Të bridhte me kitarë në dorë, me ritmin afrolatin në gjak, e me femra që i kërcenin qark e në prehër. Marquez këndonte tavernë më tavernë e vallëzonte edhe nëpër rrugë. Pikërisht këto vallëzime i dhanë çmimin më të lartë njerëzor, Mercedesin, të dashurën grua të tij deri në vdekje, dhe çmimin më të lartë artistik, Nobelin në letërsi. Sepse, fati i tij e deshi të bënte muzikë me fjalë.<br style="box-sizing: border-box;" />Santana nisi të luante kitarë që tetë vjeç, e që nga ajo ditë, nuk ka ndalur kurrë. Thellë midis Meksikës e Kolumbisë, ëndrrat e tyre u ndërthurën. Ndërsa njeri kërkonte fillin e shpirtërores, mendimit, cerebrales në muzikë, tjetri kërkonte muzikën në çdo fjalë që arriti të shkruante. Dy palë mustaqe, për dy <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">virtuoso </em>proliferues, që nuk ndalën artin e tyre çdo frymëmarrje. Të dy mustaqet u mbrujtën nga zjarri i Juan Rulfos meksikan, e ritmi i Kumbias Kolumbiane. E fati e deshi që në Shqipërinë e largët, së cilës i shkruajtën Mario Vargas Llosa e Pablo Neruda, të gjendej një shkrimtar që ndihet rockstar, e të shihte lidhjet e thella rropullare që mbanin lidhur Santanën dhe Marquez.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Të dy kanë bërë mrekullinë për ne. Të dy kanë bërë pisllëqe në jetë. Të dy e adhuronin femrën, pijen, muzikën, të bukurën, jetën.<br style="box-sizing: border-box;" />Njeri prej tyre, vazhdon ende të jetojë e krijojë.<br style="box-sizing: border-box;" />E kushedi pse, të dy mbanin mustaqe në fijet e të cilave lodronin buzëqeshje, nota, e histori.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-36261547468515514252021-06-07T23:47:00.000-07:002021-06-07T23:47:11.963-07:00RockRrëmujë 10 - Myshk dhe letërsi<p> </p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjIb5YhBywBh161dK1vpiogy52X7jjqXeQatNlif1yoWENlW_N27NlJKE93cXmZIV9w0xmTMnVxZGxLD1Q5qq3RScfCItovRih5j2dSGc_pnB2d1OOO_vOnb2O5L4q41FI6KE1T9KLpo4S/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjIb5YhBywBh161dK1vpiogy52X7jjqXeQatNlif1yoWENlW_N27NlJKE93cXmZIV9w0xmTMnVxZGxLD1Q5qq3RScfCItovRih5j2dSGc_pnB2d1OOO_vOnb2O5L4q41FI6KE1T9KLpo4S/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><p><br /></p><p><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">Pakkush mbi tokë ka mbetur në ditët tona pa e ditur kush është Elon Musk. Pa dëgjuar të paktën një herë për të. Mbi ç’bën ky njeri. Ky njeri, me strukturë thjeshtësisht njerëzore, si të gjithë ne.</span></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Pasi lexova librin biografik të gazetarit Ashlee Vance, një shkarkesë elektrike nga ajo me e forta, e llojit që prodhon Flash superheroin më goditi, dhe mbeta shumë muaj me vibrimin e dhimbshëm, e tmerrshëm, të njeriut që endet në jetën e tij, e rrotullohet mbi dy këmbët e veta pa bërë asgjë.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Biografia e Musk është një koktejl i superfortë me adrenalinë, futje ankthi, futurizëm, ëndrra me sy hapur, fantazi e shfrenuar, vizione, botë e çudirave ku gjithçka kthehet në realitet, vetëmëshirim personal (aspak i gabuar në llojin e tij) për faktin që ke lindur në Shqipëri. Dhe shtysa se mund të pushtosh botën. Por nga vendi i duhur. Ashtu si Filipi i tha Aleksandrit, biri im, kërko për vete një mbretëri tjetër, Maqedonia është shumë e vogël për ty. Dhe ja sot, në epokën tonë, një djalosh i talentuar që në fëmijëri, shpërngulet për të studiuar në Amerikë, duke e ditur se arena e zhvillimeve teknologjike është pikërisht Amerika. Ky djalë këmbëngul, sakrifikon dhe njeh suksesin. Krijon një aplikacion që do jetë themeli i reklamimit të bizneseve në google map. Mirë. Deri këtu, ecën paralel me mogulë milionerë të teknologjisë, shpikës si Steve Jobs dhe Bill Gates.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Por vizioni i tij nuk ndal te suksesi. Vizioni i tij shtyhet te ëndrra me sy hapur. Pasi bëhet milioner, gjithkush sheh të shijojë jetën. Elon Musk sheh të krijojë një bankv virtuale. E pasi krijon Paypal, ai nuk ndalet; Krijon një makinë elektrike, me autonomi të paimagjinuar deri atë moment, dhe me ndotjen me minimale, drejt të ardhmes dhe mbrojtjes klimatike. Krijon Tesla. Gjithçka në kërkesë të kohës. Zeitgeizt godet në shenjë. Por Musk nuk ndalet këtu. Ëndërron hapësirën. Themelon Spacex, krijon kapsulat e para low cost, raketat e para që kthehen në tokë, e gjithçka me një ëndërr të madhe; të themelojë një koloni njerëzore në Mars!!!</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Musk më futi në dyshime të rënda. Një nga llojet e artit që unë kam pasur evokimin të shprehem që nga fëmijëria e deri më sot, puna ime, realiteti im i brendshëm, është letërsia. Në mënyrë natyrale unë kalëroj kalin e letërsisë. Por sa efektive është letërsia në kohën kur po jetojmë?<br style="box-sizing: border-box;" />Ku na çon letërsia? Çfarë ofron letërsia? Si e ndryshon botën letërsia? Si prodhon letërsia të ardhura? Sa star është një shkrimtar? Sa diva është një shkrimtare? Sa dritë skene ka një poet apo poete? Sa influencë kanë në shoqëri? Jo në Shqipëri, sigurisht. Shoqëria jonë është shumë primitive, diçka e ngjashme me trogloditët, që sapo kanë dalë nga shpella janë përballur me instagramin. Jo në Shqipëri, por në Angli, Francë? Japoni, US, Rusi, Turqi, Iran?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kush është fryma e kohës që po jetojmë? Si mundet ne, kalorësit e letërsisë, e këtij arti të lashtë që ende pa u shkruar lindi si rrëfim në muret e shpellave prehistorike, e ka mbijetuar deri sot, si mundet ne, të mbijetuarit, të konkurojmë me ritmet, shpejtësinë, pushtimin e furishëm që Elon Musk and friends i bëjnë botës?<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe pse më vjen thjesht dhe pikërisht Musk përballë letërsisë? Sepse bota e biznesit nuk përmban ëndrra. Bota e biznesit është e egër, e ashpër, arrogante, o fiton, o humb, e qëllimi është paraja dhe pushteti. Ndërsa Musk këtë botë e kthen kokakëmbas. Fiton para duke realizuar ëndrrat. Ëndërron, aty ku të tjerët tallen. Do mbjellësh patate në Mars e qeshnin miqtë dhe partnerët e biznesit. Guxon, aty ku të tjerët qeshin. Përmes këtyre fluturimeve, ai fiton pushtet. Letërsia dhe Elon Musk, ndeshin brirët sepse luajnë në të njëjtin terren. Në botën e shfrenuar e përrallore të fantazisë. Ndaj, më lind thellësisht një kompleks inferioriteti ndaj këtij njeriu të çuditshëm. Në të njëjtin terren, ne krijojmë, Elon Musk fluturon. Por janë dy gjëra që më ‘shpëtojnë nga mbytja’.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Ndërsa unë e përdor kompleksin e inferioritetit për t’u shtyrë edhe më përpara, edhe më larg, edhe më fort, e për të mos njohur kufizime (dhe shpresoj, jo vetëm unë por çdo shkrimtar që endet midis Epit të Gilgameshit dhe Marsit), Elon Musk, në fund të fundit, dërgoi në hapësirë për herë të parë me kapsulën e tij Dragon, Teslan e tij të parë, me sipër saj një libër të Isaac Asimov. Elon Musk është ai që është, ëndërron për hapësirën, do të jetojë në Mars, pikërisht sepse ka lexuar Asimovin dhe një mal me libra të tjerë. Të cilat kanë përgatitur mendjen e tij fantazioze jashtë skemave miliardere të biznesit.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Pra, çfarë e bën Elon Musk, këtë njeri si ne, me dy këmbë, dy duar, një zemër e një kokë, vetëm një kokë për habi, çfarë e bën këtë njeri të mbajë një, dy, tre biznese gjigande, t’i bëjë katër, pesë, të zhvillohet, të eksperimentojë, të ëndërrojë? Fantazia. E fantazia, kultivohet, fisnikërohet, krijon kanale logjike, analiza, maniera, sjellje, artikulacione të reja, që të bëjnë të arrish hapësira të reja mendimi, vetëm përmes leximit. Dhe jo leximit të çfarëdoshëm. Por leximit të letërsisë. Që femijë. Aty ku bërthama magjike e njeriut, ende e zjarrtë, ende pulsuese në sipërfaqe, e pambytur me halle punë e ambicie që e plakin, bërthama magjike e njeriut vibron me të njëjtin ritëm me zemrën magjike të krijimit të pastër abstragues, e me stilin e autorëve, me gjymtyrët e mendjeve të tyre.<br style="box-sizing: border-box;" />Vetëm në sajë të këtij fuzioni prej energjie supersayan midis njeriut dhe letërsisë, midis fantazisë dhe mendjes, mund të ia dalë dikush të bëhet ElonMusk.<br style="box-sizing: border-box;" />Ndaj, kështu vij në mendimin shpëtues, shterues, e të thjeshtë.<br style="box-sizing: border-box;" />Nëse pafundësinë do ta reduktonim në Zot, e dyshimtë apo jo, letërsia është ky Zot, nga Toka në Mars, e më larg.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p></p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-735836627837276812021-06-01T07:33:00.000-07:002021-06-01T07:33:13.712-07:00RockRrëmujë 9 - Për Marina Abramovic dhe heronjtë<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNNx8jJGqxpHZRRipl8QHtXJiJF5VdnSM7wyJamvKRWyX6-_bm2FXl4kTiiGoQ1qigWedwWr7ieUj7hOu1ZFHJaeMWh4X_wu7xYDI9nzI_qvenGYJ8PmXrrynE7VigfvjTnbm-V0KiRs04/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNNx8jJGqxpHZRRipl8QHtXJiJF5VdnSM7wyJamvKRWyX6-_bm2FXl4kTiiGoQ1qigWedwWr7ieUj7hOu1ZFHJaeMWh4X_wu7xYDI9nzI_qvenGYJ8PmXrrynE7VigfvjTnbm-V0KiRs04/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><p></p><p><br /></p><p><br /></p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Para pak ditësh lexova në një intervistë të poetes Rita Petro një nocion shumë të veçantë; ne si shoqëri dhe kulturë na mungojnë etërit shpirtërorë.<br style="box-sizing: border-box;" />Krejt e vërtetë, sidomos në kushtet e sotme, të tollovisë së vlerave, rendjes pas vlerave të lira, dhe mbi të gjitha, të vlerave të shitura, nga shumica e atyre që u jepet mundësia të përcaktojnë sistemet e vlerave, sidomos në art.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Mbi të gjitha, nga një brez që ka jetuar me dy këmbet hapur, njërën në një sistem, e këmbën tjetër ne këtë të sotmin, brezi mbi 50 vjeç që ka absorbuar pisllëkun e një epoke devijante, dhe ka notuar në pisllëkun e kësaj epokës tjetër, duke ardhur sot, në ditët tona me ngarkesë të tillë radioaktive, nga e cila nuk shkëputen dot më.<br style="box-sizing: border-box;" />Por Shqiperia nuk është e vetmja nënë që ha bijtë e saj më të mirë. Në lexime e sipër, mëson qe është një fenomen ballkanik. Marina Abramovic është një bijë e Serbisë, e anatemuar, e refuzuar, e luftuar, nga vendi i saj.<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe sot, kur kërkon informacion për Abramovic, çdo serb dhe mëma Serbi ekzaltohen kur në rreshta del, M.A. serbian artist. Po, patjetër, në Ballkan duhet të jesh Zeus, të vrasësh atin tënd, dheun tënd, çimkat që duan të të hanë, të shkëputesh, të fluturosh larg, e pastaj ballkanasit legjendarë, pasi nuk të gllabëruan, të të adhurojnë. Në 1997, M.A. iu refuzua pjesëmarrja në Bienalen e Venezias në emër të shtetit serb. Sidoqoftë, ajo mori pjesë në festival, si artiste ndërkombëtare, duke fituar kështu Biennalen e Venecias me pjesën e saj art -performancë, Balkan Baroque.<br style="box-sizing: border-box;" />Sidoqoftë, kjo është pjesa e parë e asaj që dua të them për Abramovic dhe Ballkanin mbarë. E pjesa e parë e këtij shkrimi është veç një skërmitje ballkanase e imja.<br style="box-sizing: border-box;" />Marina Abramovic, pak ditë më parë u shpall laureate e Princess of Asturias për artet. Kjo gjë më ngacmoi të përfundoja këtë shkrim në nder të saj, të nisur prej kohësh.<br style="box-sizing: border-box;" />Kur isha i vogël, deri në goxha moshë, idhujt e mi ishin heronj, mitikë, luftëtarë, gjeneralë, e sigurisht më i madhi i tyre, Aleksandri i madh, e patjetër, gjenia e Napoleonit, Cezarit, Atiles, e plot njerëz të mëdhenj për nga përmasat e botëndryshimit. Aleksandri ishte ura e kalimit, nga komandanti hyjnor në rockstarin e parë që njeh historia, për nga mënyra impulsive, emotive, si zhvilloi fushatat e tij e si pushtoi botën, e si vdiq në fund.<br style="box-sizing: border-box;" />Më pas, në adoleshencë e tutje, transformimi i idhujve e prijësve të mi shpirtërorë, erdhi drejt artistëve, rockut, muzikantëve të çmendur, rockstareve që hidhen në turmë, gjithçka impuls, gjithçka energji, shthurje, rrëmujë, turma gjigande njerëzish, dhe përjetësi.<br style="box-sizing: border-box;" />Sidoqoftë, në çdo rast kishte një <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">gap</em> midis idhujve të parë dhe atyre të dytë. Të parët ishin njerëz që drejtonin fatet e botës, përmes guximit të pastër. Luftëtarë, që luanin me vdekjen, e tyre, dhe të ushtrive, njerëz që ndryshonin botën ose fitonin duke shkelur guximshëm mbi vdekjen. Te dytët, ishin frymëzues, çlironin adrenalinë, dhe gjithashtu luanin me vdekjen, por vetëm me jetën e tyre në lojë. Heroi humbi kuptimin në përshkallëzimin nga Aleksandri te Morrisoni, (kupto nocionet).<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe gjithmonë më ka stepur e trembur ky <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">gap</em>, për mënyrën si kam parë artistët. Derisa në botën time erdhi Marina.<br style="box-sizing: border-box;" />Marina ndërsa rrinte, një ditë të bukur me qiell te pastër, shtrirë në bar dhe shihte retë, pa të kalonin avionë ushtarakë që lëshonin tym ngjyrues duke bërë forma në qiell. Dhe menjëherë shkon në bazën e aviacionit dhe kërkon disa avionë ushtarakë për të bërë një pikturë tre dimensionale.<br style="box-sizing: border-box;" />Sigurisht e morën për të çmendur, dhe këtu ka fillesën gjenia dhe çmenduria krijuese e saj, që ndryshoi botën më pas. Marina vendosi që piktura në dy dimensione i rrinte ngushtë, dhe nisi të eksperimentonte me shfaqe. Duke përdorur gjithçka. Dhe kjo rrugë e pafundme, e shtyu thellë e më thellë drejt vetes, e larg e më larg drejt zbulimit të fushave artistike për t’u shprehur.<br style="box-sizing: border-box;" />Dhe këtu vijmë në pikën lidhëse midis artit dhe heronjve. Marina, vuri në shërbim trupin e saj, dhe vetë jetën e saj në krijimin e shfaqeve të <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">art performance</em>, duke luajtur me fillin e hollë të ruletës ruse me vdekjen, për të gjetur atë pikën e fshehtë, sekrete, të të krijuarit art sublim. Kështu, M. A. rri pa ngrenë, pa pirë, luan me shigjeta e harqe, me armë të mbushura, me udhëtime në kushte ekstreme, me lojëra të tejzgjatura durimi e përqendrimi, jeton në rrugë, i dedikohet artit të saj deri në – pa bukë, pa të ardhura, pa të ardhme. Si në këngën e Bojken Lakos, guxo të rebelosh kur askush s’të shikon, M. A. bëri një hedhje ne humnerë, edhe kur askush nuk e njihte, edhe kur askush nuk shikonte, duke u dorëzuar totalisht në impuls artistik, deri në vetëmohim, duke represuar dhe impulsin e të bërit nënë, deri emocionet ndaj familjes së saj. Njeriu- Art. Rreziqet, guximi, të shkelurit aty ku s’kishte shkelur kush më parë, bënë që M. A. të shfaqej si pushtuesja e parë artistike, si heroina e pandalshme, frymëzuese për miliona e miliona njerëz në botë. Marina, pushtuesja e jetës përmes artit. <em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Art performance.</em> Një perëndeshë e guximit dhe krijimit. Me zë, me gjak, me frymë, me djersë, me lot, dhe me forcë. Me forcën e mendjes dhe zemrës së saj të guximshme.<br style="box-sizing: border-box;" />Marina është një autoritet shpirtëror përtej estabilishmentit. Sepse, pasi ti çertifikohesh, nuk guxon më, sepse zë vend. Ndërsa M. A. nuk zë kurrë vend, sepse rreziku është burimi i autoritetit të saj.<br style="box-sizing: border-box;" />Për të tërë ata që nuk e kanë idenë për se po flas, kur flas për Abramovic, mjafton të klikojnë shfaqet e saj dhe në shkretëtirën artistike që na rrethon, në humbëtirën mjegullore të mungesës së shamanëve shpirtërorë, do zbulojnë artisten hero. Të padiskutueshmen. E mbase, brenda jush do lindin farat e guximit dhe heroizmit. Dhe artit.</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-4818084073882128562021-05-21T02:52:00.001-07:002021-05-21T02:52:31.526-07:00RrockRrëmujë 8 - Unë dëgjoj Sirenat<p> <br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;"><br /><br /><br /><br /></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJ0LwEiBpogWIIhovPCC4hDKVplhExpmKicbqhgU6GVGVA8_fdOCqIDB0Yj0ofBKE1D1vZRLl1uThfUtJl3F8HQS13J1srZAlBmotVu4omBECSWIbRGhVVYa9qVwye77b9AkQznvOUqRW9/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJ0LwEiBpogWIIhovPCC4hDKVplhExpmKicbqhgU6GVGVA8_fdOCqIDB0Yj0ofBKE1D1vZRLl1uThfUtJl3F8HQS13J1srZAlBmotVu4omBECSWIbRGhVVYa9qVwye77b9AkQznvOUqRW9/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br />Ata që njohin mirë muzikën, presin qe ky shkrim të ketë lidhje me Pearl Jam. Dhe ndjekësit e kësaj kolone, e urojnë këtë gjë. Por jo. Pearl Jam-it u mora borxh titullin e këngës së tyre fantastike. Dhe këtu do flas për një lloj krejt të veçantë sirenash.<p></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Zgjat dorën, merr Borgues, e ul në tokë, kap Kafkan, e nxjerr nga labirintet e tij pasqyrake, e përzien me lëngun e trashë të krijmtarisë Kortazariane, dhe tërë këtë material e përzien dhunshëm me tokën e zezë pjellore të Carver. Dhe sapo ke përftuar, Samantha Shweblin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Merr spektrin policesk të krijmtarisë së Poe, trete shumë, po shumë fare, sa të hollohet krejtësisht me Duras, hidhi një dozë Atwood, një dozë McEwan, dhe ke përftuar, Perihan Magden.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Sigurisht, klubi i feministeve të irrituara, kudo që ndodhen nëpër botë, do thonë pse ke përmendur në referenca më së shumti meshkuj për të përshkruar dy femra, por ato me tërë idhësinë e tyre nuk kanë ç’u bëjnë referencave të mia.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E njoha Shweblin në një intervistë të përkthyer në gazetën Ex Libris. Më goditi fakti që kjo shkrimtare thotë, eksploroj errësirën përmes letërsisë. Ç’ është kjo shkrimtare, që eksploron dhe flet për errësirën? A mund të ketë një shkrimtare femër që është e joshur nga errësira? Me siguri po, tërë femrat, tërë njerëzit, joshen nga errësira, nga frika. Gjendja më e pastër e joshjes. Por, të shkruajë errët? Kjo po që është një ngjarje letrare.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kërkova për Shweblin dhe mësova që është argjentinase, gjë që thotë shumë. Argjentinasit do kenë diçka në gjak, apo në ajër, apo në tokë? Që i bën superstarë letrarë. Mësova që është 42 vjeçe, që ngjan pak eksentrike por dhe e tërhequr nga skena njëkohësisht, që vizaton dhe që, nga katër a pesë veprat që ka shkruar, 3 syresh kanë qenë kandidate për International Man Booker. Kjo më rriti kuriozitetin dhe shkova një ditë të bukur në librari mora dy romane të saj, “Largësi Shpëtimi” dhe “Kentuki”. Që te libri i parë njoha një gjeni letrare mahnitëse, një mënyrë të shkruari nga pas perdes, një ankth të çmendur që të zë në faqen e parë e të dërgon drejt e në faqen e fundit, pa e lënë librin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Villa Matas tregon në Art of Fiction të Paris Review, se si kishte mësuar nga Kafka si të shkruante për negativin e historisë, jo për atë që shohim të tërë. Të shkruash për negativin, këtë bën Shweblin dhe është brilante në këtë mënyrë rrëfimi te “Largësi Shpëtimi”.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E lexova dhe “Kentuki” me një frymë, e thashë, wow! Ja ku gjetëm një shkrimtare brilante. Dhe goditja finale ishte “Zogj në Gojë”, libri i saj me tregime. Kjo ma rikonfirmoi si një nga shkrimtaret më të mira të kohës sonë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe ndjeva njëfare zilie ndaj saj, që e përmenda dhe në një studio televizive ndërsa debatohej pse Çmimi Nobel nuk na avitej ne, Shqipërisë.<br style="box-sizing: border-box;" />Ka një kriter shumë thelbesor, për të cilin jemi shumë krenarë, po prej të cilit edhe jemi shumë të penalizuar. Dhe ky kriter është gjuha. Shweblin shkruan spanjisht, që ka audiencen e gjuhës së dytë më të folur në botë. Dhe jo shqip. (Për fatin tonë kemi përkthyes te plotë të spanjishtes në shqip, si Bajram dhe Erion Karabolli, që na sollën Shweblin dhe të tjerët).</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Por ky i gjuhës, është një tjetër diskutim në një tjetër shkrim të ardhshëm, këtu do mbetemi te dy shkrimtaret.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Shweblin në fakt ishte zbulimi im i dytë femër. E para ishte Perihan Magden. Librin “Dy vajza” e zbulova në një librari të lagjes, ndërsa gërmoja për gjëra që më ngjallnin kuriozitet. Libri ishte me zbritje, në rresht me libra të tjerë me zbritje. Më thërriti, pa arsye ose dhe me arsyen kurioze të asaj që mund të ngjante me dy vajza në Turqi. E mora librin, e solla e përsolla nëpër duar, dhe e vura në listën e pritjes. Nuk po më thërriste më. E një ditë, e zura në një cep, a më zuri në një cep, dhe nisa ta lexoj. Flet pastërtisht për dashurinë midis dy vajzave. Dashurinë e pastër e të pamundur të dy vajzave të reja në Stambollin frymëmarrës, përballë një shoqerie thellësisht patriarkale e, më së shumti, të prapambetur. Që shpesh, shumë shpesh, të kujton gjatë leximit saktësisht shoqërinë tonë.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Çfarë kurajoje kjo shkrimtare në Turqinë e Erdogan, mendoja ndërsa lexoja. Dhe rizbuloja edhe një herë letërsinë, si arma më e fuqishme.<br style="box-sizing: border-box;" />Mund të them me siguri se përpirja ishte e pashmangshme. Ritmi, frymëmarrja, rendja, përshkrimet, piktura e karaktereve aq e gjallë e me ngjyra të forta, aq e detajuar, aq e thellë, aq njohëse e mirë e karaktereve njerëzore, aq përshkruese e hollë, aq ndërthurëse e saktë e të thënës me të pathënën, parabola ndërtuese e librit aq e gjatë. Pra, një krijuese e sigurt, e fortë, madhështore.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Rastësisht u gjendem diku me Flutura Açkën që e ka botuar Magden dhe e përgëzova për zgjedhjen. Më rrëfeu që ishte rekomandim i Orhan Pamuk. Por si botuese, u ankua që libri nuk kishte ecur, nuk e lexonin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kjo shpjegoi arsyen, pse unë e gjeta librin me zbritje diku. Dhe kjo shpjegon disi dhe arsyen pse ende në Shqipëri shkruhet prozë për budallëqe, ose së paku, për të mos u bërë fyes, ende nuk shkruhet prozë e këtij kalibri. Sepse nuk ka lexues të mirë, nuk ka lexues e lexuese gërmuese, të kulturuar, kuriozë, me sensin e zbulimit të tokave të reja, por ka më së shumti lexues e sidomos lexuese, biba, që orientohen për lexime nga influencere biba e më tutje. Por, edhe ky është një tjetër diskutim.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Nga të dy autoret femra, mbeta literalisht i çmeritur. Ishin sirena që më thërrisnin, e nuk mund të bëja asgjë veçse të ekzaltohesha e t’u shkoja pas në adhurim, duke dëgjuar këngën e tyre aspak vrasëse, e plotësisht iluminuese.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Unë personalisht besoj që letërsia e shkruar nga femrat, në vija të trasha është në dy forma. Ka femra që shkruajnë si femra, ka dhe femra që shkruajnë si shkrimtare.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Kategoria e parë, nga eksperienca ime e leximeve, ku mund të jap shembuj të lexuar së fundmi, janë Hanne Orstavik, Oddny Eir, Marica Bodrozic, shumë intrinsike(të natyrshme), përshkruese, si një lumë i purpurt që shëtit viseve të brendisë së tyre, e na jep jashtë mrekullinë e krijimit. Një letërsi e tillë bën një urë kalimi të fuqishme me letërsinë e llojit Allende, e na vjen me letërsinë e femrave shkrimtare. E të tilla janë Shweblin, Magden, Atwood, ku të qenit femër nuk ndërhyn në letërsi, nuk bëhet letërsi, përkundrazi mpreh dhe fuqizon tekun letrar, duke bërë një letërsi aq brilante sa s’mund të bëjë tjetër veç të të sfidojë të shkruash po aq mprehtë, e të të zilepsë për mprehtësinë femërore aq madhështore. Ndaj, le të dëgjojmë e fundosemi në dete sirenash</p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-59328423808081313732021-05-12T03:05:00.001-07:002021-05-12T03:05:52.941-07:00RrockRrëmujë 7 - Çmime dhe çmimet e çmimeve…<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZOy-hgSel11mDAKvyGwkFtFO7Fuxi3lt9BBUHCe6tq3Br8M5g8WKYsdTWVjoeBf2JFmYyxKCizmK4y4F1pS0BobHZhDh9du2FRMIfeQsqMUkkaZeB6HCPmqe4rx6Wynq3EQgJ3ltkKRPg/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZOy-hgSel11mDAKvyGwkFtFO7Fuxi3lt9BBUHCe6tq3Br8M5g8WKYsdTWVjoeBf2JFmYyxKCizmK4y4F1pS0BobHZhDh9du2FRMIfeQsqMUkkaZeB6HCPmqe4rx6Wynq3EQgJ3ltkKRPg/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p></p><p style="line-height: 17.65pt; vertical-align: baseline;"><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;">Bota është e bukur dhe e mbushur me diversitete. Letërsia
është një oqean plot me specie të ndryshme që gjuajnë dhe gjuhen, hanë dhe
hahen, por përgjithësisht, në thelb, notojnë e krijojnë udhë e rryma, prodhojnë
specie të reja në bazë të evolucionit personal. Në këtë oqean, herë pas here,
ndodhin ngjarje me ngacmim të jashtëm, tokësor, që quhen </span><em><span style="border: none windowtext 1.0pt; color: #464343; font-family: "inherit","serif"; font-size: 15.0pt; mso-border-alt: none windowtext 0in; padding: 0in;">çmime
letrare</span></em><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;">.<o:p></o:p></span></p>
<p style="line-height: 17.65pt; vertical-align: baseline;"><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;">Dhe në botën e madhe oqeanike të letërsisë ka njerëz që
duan çmime letrare, ka njerëz që nuk duan çmime letrare, ka edhe njerëz që
bëjnë sikur nuk duan çmime letrare. Grupi i refuzuesve dhe i kinse-refuzuesve,
pra grupi i mohuesve, është më i madh sesa i të tjerëve. Është kurioze të
gërmosh nëpër hamendje, se pse ka njerëz që duan dhe nuk duan çmime, në rastin
tonë konkret – letrare.<br />
Refuzuesit e vërtetë, dhe këta janë dy llojesh, janë refuzues bindjesh, si
Sartre, i cili refuzoi Çmimin Nobel, si praktikë e esenciales së tij,
ekzistencializmit. Në qendër të ekzistencializmit Sartrian është ideja se ne
nuk kemi përkatësi, por vetëm raporte, dhe çmimet ishin njëfarësoj përkatësie
që dëmtonin lirinë. Dhe të them të drejtën, kjo mund të jetë diçka e vërtetë.
Sepse çmimi, njëfarësoj, të konturon dhe detyron.<br />
Kemi dhe refuzuesin e vërtetë të padashur, të pavullnetshmin, të detyruar nga
shkaqet dhe rrethanat. Si Solzhenicin, të cilin e detyroi rrethana politike
sovietike të mos shkonte ta tërhiqte në ceremoni dhe të “bënte sikur nuk e
donte”.<br />
Përgjithësisht, në grupin e refuzuesve hyjnë edhe njerëz, autorë, me bindjen e
tyre të plotë se çmimet letrare janë të rreme në thelb, duke qenë se disa
autorë subjektivë mblidhen për të gjykuar subjektivisht materiale letrare.
Ndërkohë që letërsia nuk është e nuk mund të jetë subjekt gare, sepse është
krijim individual. Njoh plot syresh, e nuk mund të them që nuk kanë njëfarë të
drejte, sidoqoftë unë personalisht nuk rreshtohem te këta autorë. Dhe as në
autorët kinse-refuzues. Të deklarosh që nuk beson në çmime letrare, që nuk i
pranon ato, që nuk i njeh, dhe pastaj tinëzisht të jargavitesh pas tyre, ah, ky
është mashtrim. Dhe të mashtrosh, është garantori kryesor i një letërsie të
lirë e të grisur.<br />
Unë nuk besoj në gjëra të rreme. Ndaj, hyj në autorët që i vlerësojnë çmimet
letrare dhe i pëlqej ato. Çmimet letrare janë një mekanizëm shumë i mirë
evidentimi, spikatje, nxjerrje në arenën e madhe të publikut të letërsisë.<o:p></o:p></span></p>
<p style="line-height: 17.65pt; vertical-align: baseline;"><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;">Por, ka gjithmonë dy probleme shumë delikate në çmimet
letrare dhe i kam njohur nga afër, duke u bërë diseksion çmimeve; herë si
pjesëmarrës dhe si fitues, dhe herë si anëtar jurie. Problemi i parë i përket
autorëve dashamirës ndaj çmimeve, dhe është të shkruajnë qëllimisht për t’u
pëlqyer dhe për të qenë politikisht korrektë e të lëmuar që të rrëshkasin sa më
mirë në çmim. Këtu, sapo shkelëm në terrenin e minuar të së rremes. Nëse ti do
te jesh i pëlqyer, adoleshenca ende nuk ka dalë nga thellësia jote dhe komandon
me mekanizma xheli flokësh, pasqyrën e universit që është letërsia. Është
përgjegjësi e madhe. Dhe gafë e madhe. Kjo gafë ushqen lumin e turbullt të
“politikisht korrektes”, dhe ushqen në masën përkatëse, me aq sa mundet,
dëmtimin që po i bëhet botës sonë sot nga ky fenomen i korrektesës.<br />
Problemi dy, është i jurive, kur përmes mekanizmash të rrezikshëm nuk janë
ushtarë të bindur të kritereve letrare, nuk janë dishepuj të letërsisë, të
estetikes, mesazhit, esenciales, fjalës, por bëhen dishepuj të “politikisht
korrektes” në rastin më të thjeshtë e mendjengushtë, ose të kulisave të bankës
së favoreve, në rastin më të ngarkuar e të dëmtuar.<br />
Pasi kalojmë këto dy probleme, të vjetra sa bota (por kjo nuk i shmang nga
përgjegjësia, çdo herë që ngjan sikur të jetë hera e parë), vijmë te kuptimi i
çmimeve.<o:p></o:p></span></p>
<p style="line-height: 17.65pt; vertical-align: baseline;"><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;">Sipas meje, një shkrimtar kur shkruan duhet të dijë kujt
t’i drejtohet. Cilës audience i flet me letërsinë e tij. Sa më e madhe bota, aq
më mirë. Dhe kur shkrimtari, në mekanizmat e tij i drejtohet botës mbarë, atyre
që ishin dhe atyre që do jenë, atëherë gjithçka është në rregull. Letërsia do
të jetë e vërtetë. Çmimet letrare, në këtë rast, zbehen dhe sfumohen para
letërsisë së madhe. Ndaj Nobel, duke e marrë për shembull si Çmimin më të madh
letrar dhe më kontroversin, rri pakëz i inklinuar e kokëulur përballë Borgues,
Kafka, Joyce, Proust, Tolstoy, Chekhov, Twain, Dostoyevski. Sepse letërsia ka
fituar mbi Çmimin dhe këta emra janë më të mëdhenj se çdo çmim. Ashtu si
akordimet e çmimeve të caktuara nuk janë garantorë të cilësisë së letërsisë, ka
plot nobelistë që për mua janë të palexueshëm dhe të lodhshëm e nuk i përkasin
as letërsisë mesatare.<o:p></o:p></span></p>
<p style="line-height: 17.65pt; vertical-align: baseline;"><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;">Atëherë, çfarë është gjithë kjo tollovi e çmimeve
letrare? Pse ekzistojnë? Pse duhen? A bëhesh pjesë e estabilishmentit, duke
marrë çmime? A bëhesh hipokrit duke pranuar çmime, duke hyrë në garë, duke
dashur të tillë?<br />
Kur kthehen në qëllim në vetvete, PO. Je krejtësisht politikan. Por sidoqoftë,
në botën e madhe, mbushur me informacione, ngarkesa, rrëmujë kaotike numrash,
shifrash, parash e arritjesh teknologjike, çmimet letrare janë ceremonia që
tërheq vëmendjen. Janë A</span><em><span style="border: none windowtext 1.0pt; color: #464343; font-family: "inherit","serif"; font-size: 15.0pt; mso-border-alt: none windowtext 0in; padding: 0in;">ll eyez on me</span></em><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;"> të 2Pac, janë O</span><em><span style="border: none windowtext 1.0pt; color: #464343; font-family: "inherit","serif"; font-size: 15.0pt; mso-border-alt: none windowtext 0in; padding: 0in;">h Baby Im
a Rockstar </span></em><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;">e
Rihanna, janë vëmendja ceremoniale ndaj letërsisë, dalja nga shishet e
zbrazura, dhomat me tym duhani, lokalet e vogla plot me të thëna e të pathëna,
aventurat e errëta, zhurmat e fshehta, janë </span><em><span style="border: none windowtext 1.0pt; color: #464343; font-family: "inherit","serif"; font-size: 15.0pt; mso-border-alt: none windowtext 0in; padding: 0in;">outing</span></em><span style="color: #464343; font-size: 15.0pt;"> i shkrimtarit nga shpella, drejt
publikut. Ndaj çmimet letrare janë të këqija, po, por nuk janë dhe aq të
këqija.<br />
Sidoqoftë, letërsia është një oqean i gjerë e i pamatë, e çmimet letrare janë
thjesht porte, herë të mëdha, herë të vogla, por asnjëherë të përhershme, e
gjithmonë tranzitore. Thelbi i letërsisë është uji, rryma, rrjedhja, dhe
stuhia.<o:p></o:p></span></p><br /><p></p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-18197191476206421942021-05-05T23:58:00.000-07:002021-05-05T23:58:06.579-07:00RrockRrëmujë 6 - Koncerte, luftë, dëshmorë dhe shqiptarë<p> </p><p style="background: white; margin-bottom: 4.5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 4.5pt;"><span style="color: #1d2129; font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></p><p style="background: white; margin-bottom: 4.5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 4.5pt;"><span style="color: #1d2129; font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></p><p style="background: white; margin-bottom: 4.5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 4.5pt;"><span style="color: #1d2129; font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></p><p style="background: white; margin-bottom: 4.5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 4.5pt;"><br /></p><p style="background: white; margin-bottom: 4.5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 4.5pt;"><span style="color: #1d2129; font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilq0nWtCAyZ6ydrE2IGOOZm9kM4W3pnfw9X38Vlvit6ov5WbYMCHxezHJ45OLQjaYFjWjFCN2s6jgtO9f7kqGzosRVD33WUOMEwufMzPa2tFFk8CkIH4eiitzfA0MJob2B7HxWKxNAxAzM/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" height="192" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilq0nWtCAyZ6ydrE2IGOOZm9kM4W3pnfw9X38Vlvit6ov5WbYMCHxezHJ45OLQjaYFjWjFCN2s6jgtO9f7kqGzosRVD33WUOMEwufMzPa2tFFk8CkIH4eiitzfA0MJob2B7HxWKxNAxAzM/w174-h192/loer-kume.jpg" width="174" /></a></div><br />Gjithmonë kam pasur një asociim në mendjen time,
midis një koncerti masiv, ku rreth 100, 200 300 mijë njerëz, ose 1 milion njerëz
si në rastin unik të Rolling Stones në Copacabana beach, Rio de Janeiro, Brazil,
kërcejnë këndojnë, janë të tërë në një vend, dhe një ngjarjeje po kaq jetësore
le të themi… luftës. <br />
Një luftë ku turma masive e të organizuara njerëzish përplasen me njeri tjetrin
për të realizuar qëllime të caktuara finale. Për shembull, koncerti i Stones, 1
milionë njerëz që bashkohën në një ide, në një udhëtim emocional, mendor, në një
frymë, në një zë, në një djersë, në një ritëm. Nën drejtimin e gjeneralëve
Mick, Keith, Ronnie, Charlie. Dhe një Lufte të dytë botërore, nën drejtimin e
një Hitleri, Himleri, Goeringu, Stalini, De Gaulli, Churchilli, Rusvelti,
Trumani. Në thelbin e tyre më të thellë, gjërat janë të njëjta. Adrenalinë dhe
pushtet. Dhe bashkim. Nuk ka shumë rëndësi në thelb kampi, rëndësi ka qendra.
Adrenalinë, thanatos, dhe pushtet. <br />
Sidoqoftë, jo domosdoshmërisht mund të jemi kaq të çmendur dhe të këqinj në
asocime. Ku shkoi e mira dhe e keqja? <br />
Sidoqoftë, dua ta ngushtoj pak optikën, dhe të zbres në Shqiperi. Po vjen 5
maji për dy ditë. Ndërsa tërë bota mbështillet rreth një koncerti, një grupi,
një lufte, një ideali, një atdheu, ne kurrë nuk arritëm (ende deri më sot të
paktën) të bëjmë një mega koncert. Nuk ka një koncert gjigand në Shqipëri.
Gjithashtu, gjate luftës se dytë botërore ne kurrë nuk arritëm te mblidheshim në
një njësi, përreth një ideali, të luftonim të keqen, si një organizëm I vetëm.
Gjatë luftës pati tre fraksione, të cilat përveç luftës nacional çlirimtare,
patën dhe luftërat e tyre me shoshoqin. Cili është problemi? Nuk kemi adrenalinë?
Nuk kemi empati? Jemi gënjeshtarë të thelbësores?<br />
Pas luftës, pasi komunistët morën pushtetin, lindën armiqtë si ishin Balli Kombetar
dhe Legaliteti dhe ideatorët e funksionarët e kohës, si Mid’Hat Frashëri e
shokë. Lindën 28 mijë dëshmorë, si 28 mijë kilometra katrorë, (sikur Shqipëria
të ishte vërtet kaq e vogël) u glorifikua, u këndua, u fry, si qumështi në
zjarr.<br />
Në rrjedhën e ngjarjeve të pas diktaturës, fryma që mbuloi mendjet dhe sytë e çdo
shqiptari ishte ajo e revanshizmit. Urrejtja për diktaturen nuk mori kurrë një
formë të caktuar të qartë e të pastër, nuk u kurkuan kurrë të vërtetat, nuk u vërtetuan
personazhet, nuk u gjykua mbi ngjarjet. Nuk u pyet kurrë pse ne shqiptarët
lejuam dhe duruam dyzetepesë vite dhunë diktatoriale në shpinë. Por, në vend të
përballjes me veten dhe historinë, u la i lirë pasioni psikoemocional të shpërthente
ndaj gjithçkaje që kishim krijuar e qe kishte ekzistuar para dhe gjatë
dyzetepesë viteve para ‘’90. <br />
Kështu, turma të tëra psiqiko emocionale,thyen xhamat, thyen pemët<span class="textexposedshow">, thyen përkujtimoret historike, u morën vendime politike
për të "thyer tokat, dhe pronat shtetërore në shumë copa të përfitueshme'.
<br />
thyerja si shfryrje zhvlerësoi thyerjen simbolike të bustit të diktatorit. <br />
U thye dhe shkaterrua kësisoj, dëshira për të dëgjuar dhe gjykuar çka ndodhur në
këto dyzetepesë vjet, e si pasojë u urrye me shumë passion, mbi të gjitha, vetë
shqiptari dhe Shqiperia. </span><br />
<span class="textexposedshow">Në vazhdën e kësaj çmendurie kolektive, u sulmua,
tall, zhvlerësua, injorua, dhe lufta nacional-çlirimtare, dhe vetë dëshmorët,
duke arritur dhe të bëhej humor me dëshmorët dhe me luftën, duke u sugjeruar që
luftë s’ka pasur, e që e tërë historia është një farsë. Sikur lufta të
ishte kapital i diktatorit Hoxha dhe klaneve komuniste, jo e një populli të tërë.</span><br />
<span class="textexposedshow">Ne jemi një popull që tallet me dëshmorët e tij. </span><br />
<span class="textexposedshow">le ti themi ca te verteta se na shendoshin mendjen
ne kete rremujen e vlerave; Sot që po flasim e shkruajmë, asnjë njeri i vetëm
nga ne, nuk e çon në mend të ngrihet të luftojë për vendin në rast lufte. Të tërë
madje, e kanë mendjen si të arratisen nga vendi i tyre. </span><br />
<span class="textexposedshow">Por, para shtatëdhjetë vjetësh, njerëz, të rinj e të
reja, shqiptare, u çuan dhe dolën në luftë kundër pushtuesit. Partizanë a
ballistë qofshin. Dolën në luftë realisht me opinga, e me barkun tharë. Me kulaçe
e dhallë. Vetëm në familjen time të madhe kanë luftuar shtatë paraardhes, kanë
vdekur tre, dhe jane plagosur dy të tjerë, thënë kjo për ilustrim historic
konkret. Të tillë ka çdo familje thuajse. </span><br />
<span class="textexposedshow">Sa frymë e poshtër dhe e ndyrë i është injektuar këtij
kombi që tallet e injoron e përbuz të vdekurit e tij? </span><br />
<span class="textexposedshow">A ka pasur thika pas shpine? A ka pasur luftë
civile? A ka pasur tradhëtira dhe poshtërsira? A ka pasur brenda ushtrisë së
organizuar shitblerje dhe tradhëti? A ishte konferenca e Mukjes një simbol i përçarjes
së shqiptareve me veten e tyre saktë si shqiponja me dy krena? Një symbol I
tradhëtisë kombetare? Sigurisht që të tëra jane, nën pluhurin e historisë, të vërteta.
<br />
Por, po aq të vërteta janë jetët që janë dhënë për këtë vend, dhe plumbat që
janë marrë dhe shtënë për këtë vend. </span><br />
<span class="textexposedshow">Ata dëshmorët, lufta, nuk është ajo që kemi parë e
dëgjuar nëpër skeçe humori. As ajo që kemi parë nëpër filmat e propagandës. Por
është ai momenti i veçantë, mistik, I pashpjegueshem, vetemohues, I shtyre nga
kushedi cfare mekanizmash<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>primitive
emocionale, (te cilet ne s do ti kuptojme kurre, uroj mos ti kuptojme kurre) kur
një njeri merrte vendimin ti bashkohej luftës për atdhe. Keshtu, nga nje njeri,
beheshin dy, tre, dhjete, nje cete, nje skuader, nje battalion, nje brigade,
nje ushtri. </span><br />
<span class="textexposedshow">Lufta nacional-çlirimtare ishte e vërtetë, pavarësisht
ç’mund të thonë sot mendjet surrogate të dijes se rreme nga pozicionet e tyre
të jetës komode të shekullit tonë. <br />
Lufta ishte e vërtetë, dhe ishte ajo që mund të dëgjohet ende sot nga goja dhe kujtimet
e ndonjë veterani të mbetur gjallë e me mendje të kthjellët. </span><br />
<span class="textexposedshow">Ndaj, rruga drejt një Shqipërie më të mirë, kalon
detyrimisht nga guri i themelit, gjaku i atyre të vdekurve, shumë prej tyre
gati fëmije, që dolën në luftë, pa pretendimin absurd e megaloman që të fitonin
mbi Gjermaninë naziste, siç ca shqiptarë pasardhes të dhjamosur mendojnë e
ironizojnë sot, por dolën në luftë si kamikazë, për të mbrojtur vendin e tyre. Per
tu rreshtuar ne krahun e aleateve. (Me gjithe delikatesen e krishte te raportit
te aleateve me forcat e brendeshme ketu)Dhe dhanë jetën për të. </span><br />
<span class="textexposedshow">Sa më shpejt të kthjellohemi nga perdet e vetëmohimit
dhe vetëpërbuzjes që na i kanë futur në kokë në shplarjen e truve tërë këto
vite të pas ’90, aq më karakter tregojmë, e aq më pak kompromise do lejojmë që
të bëhen në shpinën e vendit tonë të mjerë, të bukur, e të mirë.</span><o:p></o:p><p></p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-33587007000360107302021-04-29T00:01:00.001-07:002021-04-29T00:03:52.410-07:00RrockRrëmujë 5 - Si të “gatuajmë” një letërsi të mirë?<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhm3SSxXXqkutNFaWWOql4UkuFTM49srd79oTmDvhA_nexI-gTFlEz35f81ffmV4z_XH5FT0TKR9Aj-Q66RkOm-saocPpFmcSFrx2mwQ0YV_9CUObkJ_ekcfz5j1oeMYFntM3tCP3CBa_9A/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhm3SSxXXqkutNFaWWOql4UkuFTM49srd79oTmDvhA_nexI-gTFlEz35f81ffmV4z_XH5FT0TKR9Aj-Q66RkOm-saocPpFmcSFrx2mwQ0YV_9CUObkJ_ekcfz5j1oeMYFntM3tCP3CBa_9A/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><span><br /><br /><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif;"><span style="font-size: 20px;">Ndjesia e parë fare,</span></span></span><em style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"> Alpha</em><span style="color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px;">, fillimi, është ndjesia që të vjen për të shkruar. Çfarëdo gjëje që njeh dhe të habit. Çfarëdo që të entuziazmon. Dëshiron ta hedhësh në letër. Në formë prezervimi të një kujtimi, mburrje e rafinuar, ndjesie të së tërës të bërë nga shumë njësi të vockla, të cilave do t’u thuash dhe ti fjalën tënde…</span><p></p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Dhe plot mosarsye të tjera, por e para është ndjesia e shkrimit.<br style="box-sizing: border-box;" />Pastaj, vjen orientimi. Duhet të jesh i orientuar në kulturë dhe arte e histori botërore. Të dish sa ka njeriu mbi tokë, ç’gjëra ka bërë, ç’kohëra ka jetuar, ç’arte ka krijuar.<br style="box-sizing: border-box;" />Unë mendoj se piktura ka shumë rëndësi për abstragimin e një shkrimtari. Shumë.<br style="box-sizing: border-box;" />Po gjithkaq vëmendje do dhe skulptura, dhe muzika e tërë artet e tjera.<br style="box-sizing: border-box;" />Po një shkrimtar duhet të ketë orientim shumë të mirë në klasikët e lashtë greko-romakë, baza e qytetërimit Perëndimor, por akoma dhe më, klasikët orientalë. Të tëra këto prekin ca qendra obsolete në tru, e stimulojnë fantazinë dhe nivelin abstragues, duke u nisur nga rrënja, nga fillesat, nga niveli arkaik, duke e ushqyer këtë të fundit pavetëdijshëm. Dhe shkrimet antike janë shumë të legjitimuara për t’u marrë seriozisht, se i kanë prodhuar njerëz me mjekra që bridhnin rrugëve të gurta veshur me tunika liri, duke tërhequr vëmendjen dhe respektin e bashkëqytetarëve, që zakonisht rrinin me pallë në brez e rregullonin jetën duke therur njeri – tjetrin. Jo keq si autoritet.</p><div align="center" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;"></div><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">Tjetra, është identiteti. Një shkrimtar duhet të kuptojë qartë nga është. Të njohësh historinë e vendit tënd, personalitetet, ngjarjet kryesore, pastaj ato dytësoret, pastaj ato të dorës së tretë, e pastaj thashethemet përkatëse. Ato të tipit; Enveri djali i Bimbashit, Ramizeja me Zahon. Pirro i Epirit me Antigonën, bijën e Ptolemeut, Aleksandri që kishte kompleks Edipi, komandant Çakalla humbi maleve, apo Mërkur Bua kishte mburojën dhe unazën e Pirros, e gjëra të tilla. Përfshi në dije pastaj dhe kronikën e zezë – dashnori plak 85 vjeç, lë shtatzanë e i pret kokën fqinjës 25 vjeçe. Apo, Altin Dardha thonë që është gjallë e ka luajtur face off. Po pse jo, dhe që Çerçizin e vranë malazezët të lidhur e pas shpine, 33 vjec, sa Krishti ( sy i shkelur) apo që Hasan Prishtina donte të vriste deputetin turk që qëlloi Ismail Qemalin me shuplakë e donte të shiste veshkën për të investuar në pavarësinë e Shqipërisë. (Bëheshin transplante në kohën e Hasan Prishtinës?) Mos harrojmë gjithashtu Zogun që me dy plumba në trup mbajti fjalim në parlament, as Azemin me shokun e tij Mazrekun a ç’e kishte emrin, me pisqolla në parlament gjithashtu, për nder. E mbi të gjitha, Frrokun që betohet ‘për kanue’ në 2015 në foltoren e kuvendit. Identitet. Ky është identiteti A.<br style="box-sizing: border-box;" />Por dhe identiteti B. Ai i vogël, ai i qytetit ku ke lindur, je rritur, detajet, karakteristikat, fantazmat e qytetit tënd, të studiosh tipologjitë e njerëzve qark teje. Lloji i Ismailit me Kronikën, apo i Lasgushit me Pogradecin.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E treta është ushqimi. Nëse letërsia antike greko – romake është taban, dhe ajo orientalja gjithashtu, bashkë me përallat e njëmije e një netëve, ushqimi i letërsisë është sipas midesë së secilit që do të bëhet shkrimtar. Ushqimi nis që pas antikëve.<br style="box-sizing: border-box;" />E këtu flas për lexim. Njeriu shkrimtar, sipas Hemingway, dhe unë e besoj këtë, duhet të lexojë gjithçka. Çdo autor që ka shkruar. Për të ditur ç’kanë thënë në këtë botë, e si e kanë thënë. Mision i pamundur ky, atëherë hyn në punë shija. Dikush lexon klasikët, dikush modernët, e dikush postmodernët, e dikush ushqehet me histori, arkeologji, biologji, lajmet e BBC, CNN, çfarëdoqoftë. Është ushqim. Bashkë me kinematografinë, kinemanë, të autorit, te fastfood movies, ose jo. Unë them, sa më shumë, aq më mirë. Lejohen, e sugjerohen dhe leximet budallaqe, të lehta, argëtuese. Tralala, librat e dobët, librat që shkruhen në vetëm 50 kopje. Po kush ka aq kohë? Atëherë ndiq ‘midenë’.<br style="box-sizing: border-box;" />Ca autorë s’duhen humbur sidoqoftë, ca si shumë.<br style="box-sizing: border-box;" />E njëkohësisht duhen lexuar bashkëkohësit e tu në botë, pastaj të vendit tend, e sidomos të kohës tënde. Mëson më shumë për letërsinë tënde nga ata shkrimtarë të kohës tënde e vendit tënd, se nga asgjë tjetër.<br style="box-sizing: border-box;" />Do veçoja si pjesë të ushqimit, atë pjesë me detyrim, klasikët e vendit tënd, dhe sidomos përrallat. Dhe kukullat. Janë domosdoshmëri. Ashtu si rrënjosin antikët greko-romakë diçka në zonat tona të errta e fëmijënore, ashtu dhe përrallat ushqejnë atë diçka-në e errët e fëmijënore, me kapriço ndërkaq. Sepse çdo përrallë ushqen me vitamina fantazinë, po dhe moskokëçarjen që vjen nga papërgjegjësia e fatit, sepse në përralla fatin e komandojmë ne, gjithmonë. Ndaj, përrallat e kukullat janë domosdoshmëri. Mbi të gjitha, të mprehin mirë brirët e kokëfortësisë se në botë fiton gjithmonë ti, heroi, qendra e botës. Jo keq për një shkrimtar.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E katërta më duket se është jeta. Çfarë jetë bën ti? Jeton në Shqipëri? Ku çohesh dikush, e ngrysesh tjetërkush? Ku sistemet e referimit lëkunden në frekuenca të çoroditura, apo jeton në Luksemburg, ku meditimi jot shtrihet në përjetimet nga shtrati në bankë, e sërish në shtrat, ku shqetësimi shkaktohet nga mënyra si janë zier kërmijtë për drekë, e ku lind nevoja të ndërroni gratë e burrat në fundjavë me komshiun, apo me dikë të huaj të lagjes tjetër për të provuar pak emocion jetësor…?<br style="box-sizing: border-box;" />Ç’jetë bën shkrimtari? Jetën e Kadaresë apo Bolanos, jetën e Hemingwayt apo Proustit? Jetën e Bukowskit apo Murakamit?<br style="box-sizing: border-box;" />Stili i jetës, që varet nga karakteri i secilit, ushqen me atë çka ke për të treguar. Të jetosh në xhunglën shqiptare, atë njujorkeze, atë parisiane, kolumbiane apo londineze, pa folur për Tokion apo qytetet indiane e kineze, kjo përcakton atë që do tregosh. Dhe ajo që do tregosh merr karakter lokal ose universal, nga mënyra si do orientosh rrëfimin. E që të koordinosh tërë këto instrumente – lokalen, botëroren, universalen, kulturën, dijen, mosdijen, – duhet të dish mirë kush je, në raport me të tëra këto më sipër.</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E pesta, sipas meje thelbësore në krijimin e një vepre, është pyetja e madhe: “Pse duhet të ekzistojë kjo vepër?”, që çdo shkrimtar proze duhet t’ia bëjë vetes.<br style="box-sizing: border-box;" />Kjo pyetje sigurisht nuk ka qëllim didaktik. Nuk po flasim për qëllime mësimore, veprat e vërteta janë të egra, këtë e dimë. Po them që një vepër në prozë, duhet të ketë një qëllim të sajin, të ngërthyer në gërmat, paragrafët, shtyllën kurrizore të veprës. Këtë qëllim mund ta gjesh të afishuar, dhe kjo është vepër elementare, ose mund ta gjesh të fshehur mirë, ose dhe mund të mos ta gjesh fare. Por ama e ndjen. Ti ndjen që vepra ka një qëllim. Këtë e kam mësuar duke lexuar letërsinë e disa bashkëkohësve të mi, ende të pafiltruar nga koha, që të bën të kuptosh që është letërsi që nuk ka qëllim, posturë dhe shtyllë kurrizore. Ti ndjen se është letërsi që mundet fare mirë të mos jetë. Ndaj… Pse duhet të ekzistojë ky libër?</p><p style="-webkit-font-smoothing: antialiased; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #464343; font-family: Abril, serif; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 1.47em; margin: 0px 0px 1.6875rem; padding: 0px; text-rendering: auto; vertical-align: baseline;">E në fund fare, të tëra këto marrin vlerë vërtetë, vetëm në mënyrë spontane, e ai spontaniteti është diçka që s’e kontrollon dot; është jashtë sferës së logjikës.<br style="box-sizing: border-box;" />Ai spontaniteti irracional, i pamenduar, është magjia e letërsisë.<br style="box-sizing: border-box;" />E gjithmonë, nuk duhet harruar nga shkrimtari, të bëjë sport. Duhet sporti. Gjaku duhet qarkullojë shëndetshëm, e të shkojë nëpër çdo cep të trurit para së pirës së ditës, së natës, edhe më…</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgePBDdIjUh0NUkXaVhskpmKMpoOHDMeI8v3RwjzbvCpwPjE6K0SWBZb3xEsEqJGUUO0gFJMibekDSLPyqu48yZJ9inNriB1Jou42VbCnw_sStWKKGglIW5lgwcRWusRPihVPVMbGx_S1HO/s158/loer-kume.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgePBDdIjUh0NUkXaVhskpmKMpoOHDMeI8v3RwjzbvCpwPjE6K0SWBZb3xEsEqJGUUO0gFJMibekDSLPyqu48yZJ9inNriB1Jou42VbCnw_sStWKKGglIW5lgwcRWusRPihVPVMbGx_S1HO/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><p></p>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-41185353661428187012021-04-21T13:09:00.002-07:002021-04-21T13:09:57.002-07:00RrockRrëmujë 4 - ‘I miss the comfort of being sad’ (Një ode e shkurtër e rrëmujshme mbi trishtimin)<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7m4Vpo4itysPSZD4k8Uew6r0Q23biKEw4J1K8it_lQhYAqNSAmor447Cc841vCDPTFMAps40ZUS6cQ6YIkhOGECU6FofIp3Yp3dbhMEOKyV-Xmkyl8KY95MVc9BDOdkLRy_FKF4DJ7k7T/s158/loer-kume.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7m4Vpo4itysPSZD4k8Uew6r0Q23biKEw4J1K8it_lQhYAqNSAmor447Cc841vCDPTFMAps40ZUS6cQ6YIkhOGECU6FofIp3Yp3dbhMEOKyV-Xmkyl8KY95MVc9BDOdkLRy_FKF4DJ7k7T/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /><br /> <b><span face=""Calibri","sans-serif"" lang="SQ" style="font-size: 16pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: SQ; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘I miss the comfort of being sad’</span></b><p></p><b><span face=""Calibri","sans-serif"" lang="SQ" style="font-size: 16pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: SQ; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
Një ode e shkurtër e rrëmujshme mbi trishtimin<br /><br />
<br />
</span></b><span face=""Calibri","sans-serif"" lang="SQ" style="font-size: 14pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: SQ; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">Prilli
është muaji më mizor. Prilli është i thyer. Prilli është muaj i vdekjes.</span><b><span face=""Calibri","sans-serif"" lang="SQ" style="font-size: 16pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: SQ; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span></b><span face=""Calibri","sans-serif"" lang="SQ" style="font-size: 14pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: SQ; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">Thomas Stern Eliot shkroi paraprakisht vdekjen e Kurt
Cobain. <br />
Të thyesh kitara. Të shkatërrosh skenën. Ose të përplasësh gjëra e ti thyesh në
copa, pas murit, ose me shkelma. Në parim është e njëjta gjë. <br />
Në fillim të prillit bëra vaksinën e Covid. Nuk di, për shkak të vaksinës, a për
shkak të gjërave të jetës që të ngjeshen e palosen mbi supe, për tre, katër ditë,
në një mënyrë të pashpjegueshme, përjetova pushtimin e një mërzie të madhe, një
vorbull e errët, e pandalshme, që të çon thellë e më thellë, e ku asgjë më s’ka
rëndësi, askënd nuk do të shohësh, nuk do të dish ç’bëhet në botë, dhe asgjë më
shumë. <br />
Në fillim të prillit, që nga ’94, çdo vit, fiks në 6 prill, Cobain merr heroinën
që i takon, e në një vorbull të pandalshme që të çon thellë e më thellë,
mbyllet në shtëpinë e tij, dhe ia fut vetes me shotgun, duke e çliruar kokën e
tij nga mendja, (e cila, nëse nisemi nga një sugjerim i Bergson, është sfinkter
i universit për njeriun) <br />
Kështu, Cobain iku në univers, duke jetuar përjetësisht, e duke vrarë veten përjetësisht
në Prill, pa nevojën e një shqiponje që ti hajë melçinë. <br />
Cobain ishte kuintesenca e kohës, gjeniu që sintetizoi tërë çka përmbanin vitet
90’, me muzikën rock, një gjeni sintetik, urban, lirik, me poezitë tallëse, me
humor, të errta, pa dalje, pa arsye, vargje metaforike. Me vuajtjen dhe çjerrjen
e rebelimit të tëra në një zë. Ironik, i ndjeshem, poetik, rebel, inteligjent,
të tëra në një njeri. Dalja e Nevermind në dritë, sërish në prill 24, të 91
ndryshoi njëherë e përgjithmonë muzikën, dhe botën. Duke bartur në mënyrë
viscerale gjithë energjinë e paçliruar, dilemat e dyshimet, filozofinë dhe
shpirtin e një brezi.<br />
Gjithçka tjetër u eklipsua në fushën e pafund muzikore, (dhe po flasim për 91,
një nga vitet më të çmuara në historinë e muzikës, ku muzika e mirë derdhej nga
kupa e kthehej në një lumë të pandalshëm.) <br />
Zeitgeisti i viteve ‘90 që ndikoi gjithë ç’vinte pas, fryma e një lufte të
paluftë, një luftë me asgjënë e madhe, më rezonon frikshëm në histori pikërisht
me Tokën e Shkretë, Tokën e çuar Dëm, Tokën e Humbur. <br />
Një gjeni tjetër, që nga spitali psikiatrik i shtruar për krizat nervore të tij,
lëshon mbi botë The Waste Land. Nga ai moment poezia, ndjeshmëria krijuese nuk
ishte më e njëjta. Modernizmi njëkohësisht rilindi, lindi, dhe arriti maturinë
e tij më të lartë, duke pushtuar lehtë Europën, e pastaj Botën. Një poemë për të
cilën Ezra Pound tha, përfundimisht Eliot me një poemë na bëri të mbyllim
dyqanet. <br />
Eliot, me një përzierje e miteve të Graalit të Shenjtë, Mbretit Peshkatar, Dantes,
Shekspirit, përzier me urbanizmin e Anglisë, me Vedat indiane, me shkrimet
sanskrite, një lëmsh i madh kulturash e botësh, të transpozuara në boten tonë,
atë të 1922, The Waste Land ngërthen ankthin njerëzor, i mbledhur mbi supet e
njeriut të pas luftës I, dhe të pre luftës II. <br />
Të njëjtin ankth, trishtim, që përmbajnë këngët e Nirvana, të njëjtin spin
nevrik, që përmban thyerja e skenës, të njëjtin spin nevrik që përmban thyerja
e një gjëje pas murit e me shkelma në vrullin e një mërzie të madhe me botën,
si një vorbull e pandalshme që të shpie thellë e më thellë. <br />
Kur kam lexuar për herë të parë T.S. Eliot, mendoja se do mrekullohesha. Por
nuk kuptova asgjë. E gjykova modernizmin si një modë e kohës ku bëje pastiche më
gjithçka që gjeje në shportën e kulturës tënde dhe krijoje diçka të re. Eliot e
Joyce kanë bërë pak a shumë të dy të njëjtën gjë në letërsi atë kohë. <br />
Kur kam dëgjuar për herë të parë Nirvana, isha ende i vogël, veshët morën
thjesht zhurmë dhe mu dukën qesharakë. Kur Cobain vrau veten në 94, unë isha në
klasë të tretë, e ndërsa vajzat e klasave të larta qanin ose pseudoqanin, kur nëpër
tabelat e zeza shkruhej Nirvana, apo ‘I hate myself and I want to die’,
sigurisht nuhasja sforcimin dhe modën. <br />
Më pas, dalja nga fëmijeria, rritja, është saktë momenti kur bota të rrezaton
me përmbajtjen e saj, e të shenjon me trishtimin e madh të etjes, urisë, qëllimeve,
arritjeve, egoizmit, spinit për të mbijetuar, jetuar dhe fituar. <br />
Dhe frika e madhe se një ditë do vdesësh. Këtu nisin Nirvana, dhe mbaron fëmijëria,
një ankesë e madhe për daljen nga pelenat e rehatshme. <br />
Kur bie tërmet, kur ngelesh pa shtëpi, kur gjendesh një moment nën qiellin e
lirë, të pafund e pa rrugëdalje, kur të derdhet mbi shpinë një pandemi e nuk di
ku të fshihesh, aty i mbyllur, të del para The Waste Land, dhe kërkimi i madh i
Graalit të shenjtë, dhe trishtimi të mbulon i pandalshëm, sepse ke ndërgjegje për
gjitheçka. <br />
Pastaj vazhdon sërish ritmin, i harron të tëra, futesh në rrjedhën e skemave të
jetës, lufton, ngrihesh, ringrihesh, ecën përpara, fiton, humb, dhe sërish në
lojën e jetës, harrohesh. <br />
Në dy kapitujt e fundit të Histori e Shkurtër e Rrëmujës, kam shkruar disa nga
faqet më të forta e më të rënda që kam shkruar deri tani, pikërisht duke dëgjuar Nirvana si ihipur në një dallgë trishtimi të egër e përplasës.
<br />
Kam kaluar disa nga momentet më të vështira duke u endur nëpër poezi, e pikërisht
nëpër pomen e madhe të T.S. Eliot. Aty ku ulesh në prespektivën e një toke të
harruar, shkatërruar, humbur, dhe sheh se si prilli i mrekullueshëm ku bota hapet
prapë dhe natyra rilind, farat çelin, njerëzit ndërrojnë gjakun, dhe ekspozohen
ndaj të dashurit, sheh se ky prill të duket i tmerrshëm. <br />
Kam jetuar nëpër Burial of the dead, A game of chess, The fire sermon, Death by
water, What the thunder said, shpesh pa kuptuar çfarë thotë, shpesh duke e
paragjykuar për një pozicion hiperintelektual, shpesh duke hapur referenca,
shpjegime, fjalorë, por, sa herë hiqja dorë nga tërë pikëpyetjet dhe shpjegimet,
endesha në një klimë melankolie, trishtimi, mërzie, të llojit të humbur prej
nesh sapo mbaron adoleshenca dhe fillon rritja dhe lufta, dhe që burimin e ka, si
thashë më sipër, saktësisht te humbja e fëmijërisë. <br />
T.S. Eliot pikon e rrjedh të njëjtat ndjenja si tekstet e Cobain, përhumbje,
nerv, kërkim. <br />
Dhe këtu vijmë te Frances Farmer. Aktorja e famshme e viteve 30, 40, u trajtua
me ilaçe për depresionin, skicofreninë, pa u vërtetuar kurrë që ishte e sëmurë,
por thjesht në bazë të sjelljes së saj ekstravagante. E mbyllën në spital
psikiatrik, dhe legjenda urbane thotë që e nenshtruan ndaj operacionit kafshëror
të lobotomisë. Pra të dëmtimit fizik të lobit prefrontal. Nuk ka fakte që kjo të
ketë ndodhur vërtet, por legjenda e Frances Farmer prodhoi këngë, filma, dhe një
frymë. Farmer u kthye në simbol. Subkoshienca kolektive ndjeu diçka të fortë, të
egër, të tmerrshme, tragjike në figurën dhe fatin e saj. Dhe tërë këtë sintezë
e jep një varg i vetëm i këngës së Nirvana, Frances Farmer will have her
revenge on Seatle. “Më Mungon komforti i të qënit e trishtuar”. <br />
Të qënit i trishtuar, mundësia, për të ndjerë trishtim, është mundësia për tu
zhytur kohë më kohë në thellesitë e tua, të kërkosh veten, fëmijën, shpresat,
humbjet, përhumbjet, ndjenjat, emocionet më të imta, kërkimin e fëmijërisë, e
foshnjërisë, stadin embrional ku asgjë nuk është e shkruar e gjithçka është
mundësi. Shëtitja në tokat më intime, aty ku lulet dhe farat çelin, në bulëzim,
‘In Bloom’, përpara se të bëheshim pjesë e waste Land, ku ‘Sell the kids for
food’, në tokën e djerrë. Një shëtitje e ‘he is the one who, likes, all the
pretty songs and he, likes to sing alone, and he, likes to shoot his gun, but
he, dont know what it means’. Një vizitë në zonën tonë më instiktive. Ku kemi përballë
nesh, the Waste land, plot me sforco, luftë, sfida, ecje përpara, arritje,
ambicie, dhe stacionin final, vdekjen, por të tëra këto janë jashtë nesh, e ne
përkundemi në djepin e bukur të trishtimit të pafajshëm, plot me ankth të bardhë
për të ardhmen. <br />
Ndaj është e tmerrshme të humbësh mundësinë e të qënit i trishtuar, që përditshmëria
jonë, rritja jonë, zmadhimi dhe pushtimi jonë i botës, nga njerëz, na kthen në
makina të lobotomuara, të programuara pune dhe funksionesh, duke harruar veten,
duke u tjetërsuar. <br />
Për këtë arsye, prilli është muaji më mizor, dielli shkëlqen, gjaku ndërron,
natyra shpëthen, dhe ne jemi më së shumti makina të programuara dhe detyruara. <br />
Ndaj Eliot ka shkruar për Cobain, ndaj Cobain është çjerrë për ne. Ndaj vrau
veten përballë shkretisë së Waste land, ndaj Eliot është titanik, dhe i shkatërruar
nervor. Ndaj Nirvana thyenin skenën, dhe ne thyejmë gjëra në mur në një vorbull
përthithëse thellë e më thellë. <br />
Tmerri i vdekjes dhe i pamundësisë fle në jetën e përditshme, si një Gilgamesh
i tërbuar pa gjetur rrugëzgjidhje. Por trishtimi i rinisë fle nën tokën fertile
të prillit. <br />
Sidoqoftë, Prilli është muaji i rilindjes, i Dionisit, është një muaj i ndezur
dhe i gëzueshëm, është muaji më i bukur. Sepse, I am the king of illiterature,
I am very ape, and very nice. Sepse unë kam lindur në Prill. :)<br />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br />
<!--[endif]--></span>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6825291496220132123.post-33908692214232274772021-04-14T06:05:00.001-07:002021-04-14T06:11:13.926-07:00RrockRrëmujë 3 - Mbi kishën, Sodomën, dhe Gomorrën dhe gay people<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4dMGdGuXY0JgT-E7ZjINH5xuM4nnokXl8OaWkOodW8g_Hp-oGrgFjePIRx7z8Y1O_A5ck5keHSfdhpkpR5Kt8NNF16FvUBolFyOG2jo4VCG5A0JuydbqDA1P22WVyq5RthbkkPkd7Ut2B/s158/loer-kume.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="139" data-original-width="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4dMGdGuXY0JgT-E7ZjINH5xuM4nnokXl8OaWkOodW8g_Hp-oGrgFjePIRx7z8Y1O_A5ck5keHSfdhpkpR5Kt8NNF16FvUBolFyOG2jo4VCG5A0JuydbqDA1P22WVyq5RthbkkPkd7Ut2B/s0/loer-kume.jpg" /></a></div><br /> <span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 14pt;">Bota
jonë njerëzore, e parë në sytë e një alieni turist, shëtitës nëpër univers, me
siguri shfaqet në ngjyrat e saj të vërteta, ato të një xhungle primitive ku
njeriu i sotëm jeton ende lashtësinë e tij.</span><p></p><span lang="SQ" style="font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: SQ; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
Sigurisht, për shumicën e shqiptarëve në Gomorrën tonë të përditshme, të uritur
e të etur, që lagin gabzherret nëpër klube elektorale të fushatës zgjedhore të
25 Prill 2021, duke u dehur me premtime, se si Shqipëria do jetë e jona, (Vallë e kujt vërtet?
E një grushti njerëzish këtu e 30 vjet) për shumicën e shqiptarëve të uritur, të
papunë, parazitë dhe ende ëndërrues të premtimit me lugë floriri, kur floriri i
vërtetë shqiptar ikën nëpër Angli e nëpër parajsa fiskale ishujsh tropikalë,
sigurisht për shumicën e këtyre shqiptarëve është fare i panjohur debati i javëve
të fundit në botën perëndimore, midis besimit kristian, kishës katolike në veçanti,
dhe komunitetit të homoseksualëve. <br />
Historia është ne thelb e thjeshte. Homoseksualët e tërë botës, kanë ngritur sërish
pretendimin që kanë të drejtën e tyre të martohen jo vetëm sipas ligjeve, me një
martesë civile, por tashmë dhe në kishë sipas riteve kristiane. <br />
Ky shkrim sigurisht nuk kundërshton diçka të tillë. Përkundrazi, e përgëzoj
entuziazmin e komunitetit homoseksual. <br />
Sigurisht, nuk po shkruaj as për të denoncuar
refuzimin e kishës, përkatësisht kishës katolike, dhe saktësisht Papa Françeskut,
i cili refuzoi diplomacisht e kategorikisht diçka të tillë. Përgëzoj qëndrimin
e kishës, qëndrimin e kuptueshëm të kishës. Mos harrojme se në 2003 papa Gjon
Pali 2 ishte krejtësisht kundër martesave civile gay. <br />
Unë po e shkruaj këtë shkrim, në pozitat e një ateisti, dhe mbrojtesi të të
drejtave të çdo qenieje njerëzore ta jetojë jetën si më mirë i vjen mbarë, pa i
bërë dëm askujt. Dhe duke bërë qejf sa më fort të mundet, sepse jetohet veç një
herë. <br />
Unë kurrësesi nuk besoj në dogmën e kishës. Nuk besoj në institucionin e saj, në
ikonofilinë, në parimet, në mekanizmat e saj të induksionit të kontrollit, bindjes
dhe politikës së fortë në mijra vjet në tërë Europën. <br />
E dimë të tërë që Europa dhe Kisha janë entitete shumë të ndërthurura.
Sigurisht pa i mohuar fesë anët e saj pozitive që ka sjellë në boshtin e
vlerave ku mban lidhur miliona njerëz besimtarë. <br />
Unë, gjithashtu, kurrësesi nuk besoj në institucionin e homoseksualeve. Nuk
besoj në truste, lobingje, lëvizje, komunitete, të bazuara në shijet seksuale të
njeriut. <br />
Nuk besoj sidomos, kur këto komunitete nuk bazohen në organizimin e ngjarjeve
seksuale, por të atyre politike. Sigurisht duke u vlerësuar këtyre lëvizjeve
natyrën sociale emancipuese, në sajë të së cilës u realizuan, martesa civile gay,
dhe zbutja e klimes së shoqërisë tonë bashkohore. Shoqërisë së derdimenizuar në
atë shkallë sa të paragjykojë dhe stigmatizojë njeriun për shkak se tërhiqet
seksualisht dhe emocionalisht nga një njeri i të njëjtit seks. <br />
Por, mbi të gjitha, unë nuk besoj edhe më fort, në budallëkun primitiv njerëzor.
I cili sot shprehet me dëshirën kërpudhore, të mbire nga hiçi, kështu si pas
shiut, për t’u martuar në kishë. <br />
Në parantezë, është shumë interesant fakti, që kryesisht debatet dhe ekuilibrat
gjithmonë kryhen me kishën katolike, si institucionin më të emancipuar dhe të
ekuilibruar fetar, i cili lëron terren, ndryshon lehtë (fjalë e madhe ‘lehtë’),
zhvillohet e përshtatet përgjatë mijëra viteve që nga Konstandini i Madh edhe
ketej. Dhe nuk kërkohet kjo e drejtë, për shembull në ritin ortodoks bizantin,
në ritin islamik, apo në atë të besimit hebre, të treja këto në errësirë totale
ndaj çdo forme zhvillimi social bashkëkohor. Debatet dhe ekuilibrat shtyhen
gjithmonë në terrenin pionier të kishës Katolike. Është ajo që hap rrugët. Por,
është praktikisht një budallëk prej njeriu ende në agimin primitiv të tij, ende
në stad embrional të zhvillimit të tij, të kërkojnë njerëzit gay të martohen në
kishë, sot, në epokën dixhitale, kur Elon Musk ëndërron të martojë njerëzit në
Mars. <br />
Kisha është dogma. Para se Katolicizmi të sundonte botën, njerëzit e lashtë
ishin shumë më të emancipuar seksualisht se ne sot. Jetonin lirisht shijet e
tyre seksuale, si u vinte mbarë, dhe parimi social ishte liria e plotë seksuale
si njeriu është në gjendjen e tij të lirë. Është testamenti i vjetër, mbi të
cilin është bazuar feja katolike, është trashgimia fetare judeo hebraike, ndërthurur
me Testamentin e Ri, praktikisht predikimet e Jezuit mbi martesën dhe
referencat në Ungjillin e Mateut, është pikërisht kjo fe, me Sodomën dhe Gomorrën
në thelb të saj, që bëri mbylljen e madhe seksuale të njerëzve. Është pikërisht
kjo fe e madhe monoteiste, që u veshi njerëzve kostume të ngushta shumë për
madhësinë e tyre humane. Kjo fe, që besimin te zoti e reduktoi në besimin te
kisha, e që dashurinë njerëzore dhe seksin njerëzor e ngushtoi në atë që i
vinte për shtat politikisht për të kontrolluar njerëzit. Homoseksualiteti është
imoralitet dhe e dënon zoti. <br />
Dhe çohen sot njerëzit gay, në, nuk di se çfarë deliri, organizohen në
komunitete, ngrenë tema diskutimi e kërkojnë me ngulm, me të njëjtin ngulm që
feja i ka dënuar deri më sot, me të njëjtën dogmë, por tashmë një dogmë
homoseksuale, që kisha ti bekojë e ti martojë në altar. <br />
Pikërisht kjo kishë që altarin e ka ngritur mbi Sodomën antike, e ka shpikur
termin sodomi, dhe dënimin me ferr për sodomitët. <br />
kjo mund të jetë më në fund arritja e madhe e dijeve, endrra e tërë filozofëve,
martesa e dy sistemeve filozofike, atij antik, dhe atij kristian. Pikëtakimi i
madh. Arritja e madhe e mendimit njerëzor. <br />
Ose... kjo është një budallek primitiv po aq sa i kishës. Nëse dy njerëz janë
gay, dhe duan të krijojnë familje, shkojnë në gjendjen civile, martohen, dhe
jetojnë të lumtur. Dhe lufta që çdo vend, dhe çdo fe të njohë martesën civile është
një luftë e drejtë. Por, të kërkosh të martohesh në kishë, është një
ekstravagancë e njëjtë me nepsin për të pjekur e ngrënë qiqra në hell. <br />
Homoseksualët si fillim nuk duhet të vetëdallohen nga njerëzit e tjerë
straight. Nuk ke as brirë, as ndonjë veçanti specifike ndryshe nga të tjerët në
je, apo nuk je homoseksual. Është thjesht diçka që ka të bëjë me intimitetin
tend. Feja gjithashtu, është krejt e jotja, intime. Mbaje me vete, e mos qiqro
në hell me martesat në kishë. <br />
Do vijë një ditë, sidoqoftë, që ky komunitet do ia dalë të martohen dhe në kishë.
Pastaj edhe në xhami. Pastaj do vijë një ditë, ku njeriu do ketë të njejtën
liri që ka pasur njeriu i lashtë. Dhe të njëjtën mendje të çliruar nga vargonjtë
moralë. Dhe kjo historia e kishës do harrohet. E më pas, në rrjedhën e kohës,
edhe vetë kisha do harrohet. E mbase atëbotë,
njeriu do jetë zhvilluar mjaftueshëm, do ketë zbuluar një kod moral të ri,
modern, emocional njerëzor. Do kenë lindur ambasadat e ambasadorët e parë nëpër
planete aliene, shkëmbimet e para tregëtare me krijesat jashtëtokësore. Po
derisa të vijë ajo kohë, është (në besimin tim) detyra ime, detyra jonë, që
budallëkun ta thërrasim me emrin që ka. Në çdo rast, edhe sikur, kundër të
gjitha shanceve për të fituar. <br />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br />
<!--[endif]--></span>LOER KUMEhttp://www.blogger.com/profile/12630562798865172558noreply@blogger.com0