Pakkush mbi tokë ka mbetur në ditët tona pa e ditur kush është Elon Musk. Pa dëgjuar të paktën një herë për të. Mbi ç’bën ky njeri. Ky njeri, me strukturë thjeshtësisht njerëzore, si të gjithë ne.
Pasi lexova librin biografik të gazetarit Ashlee Vance, një shkarkesë elektrike nga ajo me e forta, e llojit që prodhon Flash superheroin më goditi, dhe mbeta shumë muaj me vibrimin e dhimbshëm, e tmerrshëm, të njeriut që endet në jetën e tij, e rrotullohet mbi dy këmbët e veta pa bërë asgjë.
Biografia e Musk është një koktejl i superfortë me adrenalinë, futje ankthi, futurizëm, ëndrra me sy hapur, fantazi e shfrenuar, vizione, botë e çudirave ku gjithçka kthehet në realitet, vetëmëshirim personal (aspak i gabuar në llojin e tij) për faktin që ke lindur në Shqipëri. Dhe shtysa se mund të pushtosh botën. Por nga vendi i duhur. Ashtu si Filipi i tha Aleksandrit, biri im, kërko për vete një mbretëri tjetër, Maqedonia është shumë e vogël për ty. Dhe ja sot, në epokën tonë, një djalosh i talentuar që në fëmijëri, shpërngulet për të studiuar në Amerikë, duke e ditur se arena e zhvillimeve teknologjike është pikërisht Amerika. Ky djalë këmbëngul, sakrifikon dhe njeh suksesin. Krijon një aplikacion që do jetë themeli i reklamimit të bizneseve në google map. Mirë. Deri këtu, ecën paralel me mogulë milionerë të teknologjisë, shpikës si Steve Jobs dhe Bill Gates.
Por vizioni i tij nuk ndal te suksesi. Vizioni i tij shtyhet te ëndrra me sy hapur. Pasi bëhet milioner, gjithkush sheh të shijojë jetën. Elon Musk sheh të krijojë një bankv virtuale. E pasi krijon Paypal, ai nuk ndalet; Krijon një makinë elektrike, me autonomi të paimagjinuar deri atë moment, dhe me ndotjen me minimale, drejt të ardhmes dhe mbrojtjes klimatike. Krijon Tesla. Gjithçka në kërkesë të kohës. Zeitgeizt godet në shenjë. Por Musk nuk ndalet këtu. Ëndërron hapësirën. Themelon Spacex, krijon kapsulat e para low cost, raketat e para që kthehen në tokë, e gjithçka me një ëndërr të madhe; të themelojë një koloni njerëzore në Mars!!!
Musk më futi në dyshime të rënda. Një nga llojet e artit që unë kam pasur evokimin të shprehem që nga fëmijëria e deri më sot, puna ime, realiteti im i brendshëm, është letërsia. Në mënyrë natyrale unë kalëroj kalin e letërsisë. Por sa efektive është letërsia në kohën kur po jetojmë?
Ku na çon letërsia? Çfarë ofron letërsia? Si e ndryshon botën letërsia? Si prodhon letërsia të ardhura? Sa star është një shkrimtar? Sa diva është një shkrimtare? Sa dritë skene ka një poet apo poete? Sa influencë kanë në shoqëri? Jo në Shqipëri, sigurisht. Shoqëria jonë është shumë primitive, diçka e ngjashme me trogloditët, që sapo kanë dalë nga shpella janë përballur me instagramin. Jo në Shqipëri, por në Angli, Francë? Japoni, US, Rusi, Turqi, Iran?
Kush është fryma e kohës që po jetojmë? Si mundet ne, kalorësit e letërsisë, e këtij arti të lashtë që ende pa u shkruar lindi si rrëfim në muret e shpellave prehistorike, e ka mbijetuar deri sot, si mundet ne, të mbijetuarit, të konkurojmë me ritmet, shpejtësinë, pushtimin e furishëm që Elon Musk and friends i bëjnë botës?
Dhe pse më vjen thjesht dhe pikërisht Musk përballë letërsisë? Sepse bota e biznesit nuk përmban ëndrra. Bota e biznesit është e egër, e ashpër, arrogante, o fiton, o humb, e qëllimi është paraja dhe pushteti. Ndërsa Musk këtë botë e kthen kokakëmbas. Fiton para duke realizuar ëndrrat. Ëndërron, aty ku të tjerët tallen. Do mbjellësh patate në Mars e qeshnin miqtë dhe partnerët e biznesit. Guxon, aty ku të tjerët qeshin. Përmes këtyre fluturimeve, ai fiton pushtet. Letërsia dhe Elon Musk, ndeshin brirët sepse luajnë në të njëjtin terren. Në botën e shfrenuar e përrallore të fantazisë. Ndaj, më lind thellësisht një kompleks inferioriteti ndaj këtij njeriu të çuditshëm. Në të njëjtin terren, ne krijojmë, Elon Musk fluturon. Por janë dy gjëra që më ‘shpëtojnë nga mbytja’.
Ndërsa unë e përdor kompleksin e inferioritetit për t’u shtyrë edhe më përpara, edhe më larg, edhe më fort, e për të mos njohur kufizime (dhe shpresoj, jo vetëm unë por çdo shkrimtar që endet midis Epit të Gilgameshit dhe Marsit), Elon Musk, në fund të fundit, dërgoi në hapësirë për herë të parë me kapsulën e tij Dragon, Teslan e tij të parë, me sipër saj një libër të Isaac Asimov. Elon Musk është ai që është, ëndërron për hapësirën, do të jetojë në Mars, pikërisht sepse ka lexuar Asimovin dhe një mal me libra të tjerë. Të cilat kanë përgatitur mendjen e tij fantazioze jashtë skemave miliardere të biznesit.
Pra, çfarë e bën Elon Musk, këtë njeri si ne, me dy këmbë, dy duar, një zemër e një kokë, vetëm një kokë për habi, çfarë e bën këtë njeri të mbajë një, dy, tre biznese gjigande, t’i bëjë katër, pesë, të zhvillohet, të eksperimentojë, të ëndërrojë? Fantazia. E fantazia, kultivohet, fisnikërohet, krijon kanale logjike, analiza, maniera, sjellje, artikulacione të reja, që të bëjnë të arrish hapësira të reja mendimi, vetëm përmes leximit. Dhe jo leximit të çfarëdoshëm. Por leximit të letërsisë. Që femijë. Aty ku bërthama magjike e njeriut, ende e zjarrtë, ende pulsuese në sipërfaqe, e pambytur me halle punë e ambicie që e plakin, bërthama magjike e njeriut vibron me të njëjtin ritëm me zemrën magjike të krijimit të pastër abstragues, e me stilin e autorëve, me gjymtyrët e mendjeve të tyre.
Vetëm në sajë të këtij fuzioni prej energjie supersayan midis njeriut dhe letërsisë, midis fantazisë dhe mendjes, mund të ia dalë dikush të bëhet ElonMusk.
Ndaj, kështu vij në mendimin shpëtues, shterues, e të thjeshtë.
Nëse pafundësinë do ta reduktonim në Zot, e dyshimtë apo jo, letërsia është ky Zot, nga Toka në Mars, e më larg.
No comments:
Post a Comment