FROM THE AEONS ...

My photo
Albania, Albania
2021 - DITAR i ROCK dhe RREMUJE

Sunday, November 27, 2016

SFERA SHQIPE - 2. Panoramë e shpejtë e përkorë e Shqipërisë në kohë

Per 28 Nëntorin e kujtesës se kush jemi

Shkurt e Shqip


fillesat ilire për tu përmendur jane diku nga shekulli VIII PES. me dy mbreterit e fillesave ilire, Epidamnit dhe Dyrrahut, ne Dyrrah-Epidamnin antik.
ne shekullin e shtatë para erës tonë në Iliri lind prona private, bashke me zhvillimin e zejtarise dhe bujqesise. dhe diferencimin e shtresave, kalimin e ngadalte nga organizimi fisnor ne ate skllavopronar, nga zhvillimi i tregtise ne Dyrrah, sidomos nga lufterat me fiset Maqedonase.
Këtë kohë krijohet federata e parë Ilire, Federata taulante, me taulante, Molose e fise te tjera. Prijesi i regjistruar i federates, Galauri.
Mbreti i parë i shtetit ilir, në shekullin V PES që njeh historia është nga fisi i Lynkesteve, Sirra. 423 PES
Bardhyli me origjine plebeje rrezon Sirren. Fillon lulezimi i historise se Enkeledeve rreze liqenit te Ohrit.
Bardhyli mund maqedonasit dy here, duke vrare mbretin Perdika bashke me 4000 te vrare ne 360 PES.
Në moshen 90 vjecare udhëheq në krye betejën kundër Filipit II. Mbreteria Ilire humb dhe nënshtrohet.
Me vdekjen e Filipit, Kliti biri i Bardhylit ngre krye dhe mund për herë “të papërfillshme” dhe të fundit Aleksandrin e Madh. fitorja zgjat tre dite. Aleksandri mposht dhe sundon Enkeledet.
Qendra Ilire per ti shpetuar dominimit te Aleksandrit shkon ne veri te Taulantet me mbret Glaukia.
Glaukia sorri ne 209 (207) PES Pirron e Epirit ne Epir.
Pirro u quajt, jo vetem nga tere bota, por nga Hanibali vete, strategu me i madh ushtarak i botes antike pas Aleksandrit, duke i dhene vetes modestisht (hanibali) vendin e trete.
nder te tjera Pirro erdhi pr ere te dyte ne fron me ndihmen e Diadokeve (metonjesve te fronit maqedon pas vdekjes se Aleksandrit) sidomos Ptolemeut te I te egjiptit. Ptolemeu i dha bijen, Antigonen pr grua, ne nder te se ciles Pirro themeloi nje qytet, Antigonea, rreze Cajupit sot ne shi e ne diell.
Pirro eshte strategu me i madh tani pas Aleksandrit, thone disa nga diodoket, por kur te shkoje ne moshe te pjekur.
ne shekullin III para krishtit vjen Agroni ne driten e spektaklit. Duke pasur floten me te fuqishme ne mesdhe, pushtimet e tij e bene mbretin me te fuqishem ilir, e pas betejes se tij vendimtare ku tere pushteti ilir u mblodh ne grushtin e tij, vdiq ne pije e siper, nga helmimi nga pija. Nga qejfi i fitores.
Ne historine antike kemi tre mbretër qe kalojnë fuqitë e tyre ne siprmarrje, dhe nje mbretereshe. Pirro, Agroni, Teuta, dhe Genti. Sikur vetem sjeljet e ketyre glamoroze dhe te cmendura te analizojme, s ka asnje nevoje tjeter per te gjetur trshgimi t eplote ne ditet e sotme.
pas Agronit vjen Teuta.
Teuta jo vetem eshte rast i rralle ne antikitet, por mbi te gjitha eshte njeriu me i fuqishem ne Ballkan, dhe fuqia e vetme e barabarte me Romen. Me nje flote prej 200 anijesh, Teuta ishte superfuqi ne mesdhe, dhe e vetmja prijese qe arriti te bashkoje nen nje sundim nje vjecar mbreterine Ilire dhe Epirote ne nje kurore deri ne Dalmaci.
Pasi vrau te derguarit e Romes teuta shkaktoi Lufterat Iliro Romake.
nuk dihej c gjuhe do kishte antikiteti sot, nese Demeter Zfari bashke me kolonite greke nuk do e tradhetonin Teuten, duke i nenshtruar floten Romes pa asnje sekonde beteje, e duke i hapur Romes dyert e hyrjes nga qytet shtetet Ilire.
Teuta vdes ne ekzil ne Kotor, te keshtjella rraskapitse per tu ngjitur, ne maje te malit, ne rreze te limanit.
Demetër Fari vetë bën luftën e dytë iliro romake.  Tradhtohet nga Skerdilajdi.
Mbret Genti, i madhi i fundit mbret Ilir, mbledh Ilirë Epirotë Maqedonas nën flamurin e tij duke brerre luftren e fundit Iliro Romake,
Genti mbyllet ne Kalane e Shkodres, e kishte shume mundesi ta sprapste sulmin Romak me nje traktat paqe të shëndetshem, por çmendurisht vendos ta përballojë Romën në fushë beteje të pastër në mes të fushës. Humb. Kapet rob. Dërgohet në Romë me gjithë familjen.
Fillon vasaliteti Romak.
Trashgohet vasaliteti Bizant.

II

Gjin Progoni prijës i Shqiperisë 1198-1208
Dhimiter Progoni Princ i Shqiperisë
Gregor Kamona, Sundimtar i Krujes dhe Elbasanit. 1216-1253
Golemi, dhenderr i Kamonas, - 1254

Mbreteria Anzhuine, Karli I, karli II, 1272- 1294
Filipi Anzhu         __)
Roberti Anzhu    __)  1294-1332


Principatat

Duket e Durresit
Gjon, karl, Luis Anzhu 1332-1376


Dukët e Vlorës
Dinastia e Shishmanëve
Gjon Komnena Aseni
Aleksander Komnena Aseni
Komnena
Ruzhina
 te tere midis 1332 – 1417

Princat e Beratit
 Andrea Muzaka (fitoi te drejten e Shqiponjes dy krereshe ne embleme nga Bizanti)
Teodor Muzaka
Teodor II Muzaka
teodor III Muzaka

1335 - 1444

Despotet e Angelokastronit, Lepantos, Artes
Gjin Bua Shpata
Pjeter Losha
Gjin Zenebishi, zot i Gjirokastres, vasal i Shpates

Princat e Shqipërisë (1368–1444)
Dinastia e Topia
Karl Topia  1368–1382
Balsha i II 1382–1385
Karl Topia 1385–1387
Gjergj Topia 1387–1392
Andrea Topia 1443-144

Princat e Dukagjinit (1387-1444)
Pal Dukagjini dhe Leka I Dukagjini (1387-1393)
    Tanush Dukagjini (1393-1438)
    Pal II Dukagjini (1438-1444)

Princat e Kastriotit (1389-1444)
Gjon Kastrioti (1389-1417)
Gjergj Kastrioti (1443-1444)
Pas kesaj, Shqiperia nen sundimin turk, me gjithe tentativat e pasardhesve te Kastrioteve per te rimarre kreun e kryengritjes dhe Fronin duke zbarkuar Gjoni nga Italia ne Shqiperi, por pa sukses.

III

Princat e Shqipërisë Moderne (1914)
Dinastia Vid
 Vidi I (1914)
Krerët e dinastisë Vid (1914–1973, jo qeverisës)
 Vidi I (1914-1945)
Karol Viktori (1945-1973)

Mbreti i Shqipëtarëve (1928–1939)
Dinastia Zogolli
Zogu I (1928-1939)
Krerët e dinastisë Zogolli (1939–sot, jo qeverisës)
Zogu I (1939-1961)
Leka I (1961-2011)
Leka II (2011-sot)

Pushtimi Italian (1939–1943) Dinastia Savoia
Mbret Viktor Emanueli II
Nen Italine Fashiste                                    7 prill 1939

nen Gjermanine naziste                                      29 nentor1944
 • Republika popullore e Shqiperise (rep. II) 11 Janar 1946
 • Republika popullore socialiste e Shqiperise (rep. III) 28 Dhjetor 1976
 • Republika e Shqiperise (Republika e IV)  29 prill 1991
                                                                         28 Nenetor 1998





Sot, Shqipëria, me 14500 trupa ushtarale, 5000 rezerviste, asnjë tank, hapesira ajrore mbrohet nga avionë italianë e grekë, hapësira detare nga mjete italiane, nën kuadrin e NATO.
GDP nominale 4470 per capita,
Sot, duhet të shmangim cinizmin, duhet të kuptojmë që të tërë jemi këtu brenda, e duhet të marrim seriozisht e punojmë për tëemirën e këtij vendi 29 mijë km. katrorë.

28. 11. 2016.

Loer Kume

No comments: